Anisometropia (Lệch Khúc Xạ): Tổng Quan, Nguyên Nhân và Điều Trị

Tổng quan

Anisometropia là gì?

Anisometropia, hay còn gọi là lệch khúc xạ, là tình trạng thị lực giữa hai mắt khác biệt đáng kể do sự khác nhau về tật khúc xạ. Thuật ngữ “anisometropia” được phát âm là a-nuh-sow-muh-trow-pee-uh.

Tật khúc xạ xảy ra khi có sự mất cân bằng giữa khả năng hội tụ ánh sáng của mắt và chiều dài trục nhãn cầu, dẫn đến hình ảnh mờ trên võng mạc. Mức độ tật khúc xạ được đo bằng diop, là đơn vị để xác định độ mạnh của kính hoặc kính áp tròng cần thiết để điều chỉnh hình ảnh rõ nét trên võng mạc.

Theo định nghĩa phổ biến, anisometropia được chẩn đoán khi sự khác biệt về độ điều chỉnh giữa hai mắt lớn hơn 1 diop.

Các loại Anisometropia

Có sáu loại anisometropia chính được phân loại dựa trên sự kết hợp của các tật khúc xạ ở mỗi mắt:

• Anisometropia đơn thuần: Một mắt có thị lực bình thường (emmetropia), mắt còn lại bị cận thị hoặc viễn thị.

• Anisometropia hỗn hợp: Cả hai mắt đều mắc cùng một loại tật khúc xạ (cận thị hoặc viễn thị), nhưng mức độ ở mỗi mắt khác nhau đáng kể.

• Anisometropia phức hợp: Một mắt bị cận thị, mắt còn lại bị viễn thị. Tình trạng này còn được gọi là antimetropia.

• Anisometropia loạn thị đơn thuần: Một mắt có thị lực bình thường, mắt còn lại bị loạn thị kèm theo cận thị hoặc viễn thị.

• Anisometropia loạn thị hỗn hợp: Cả hai mắt đều bị loạn thị, nhưng một mắt bị viễn thị và mắt còn lại bị cận thị.

• Anisometropia loạn thị phức hợp: Cả hai mắt đều bị loạn thị, và cả hai mắt đều hoặc là viễn thị, hoặc là cận thị. Tuy nhiên mức độ loạn thị ở hai mắt là khác nhau.

Ai có thể bị Anisometropia?

Bất kỳ ai cũng có thể mắc anisometropia. Tình trạng này có thể dẫn đến nhược thị (amblyopia) và lác mắt (strabismus). Nhược thị còn được gọi là “mắt lười”, trong khi lác mắt còn được gọi là “mắt lé” hoặc “mắt chéo”.

Anisometropia là một tình trạng tương đối phổ biến, ước tính ảnh hưởng đến khoảng 28% dân số.

Triệu chứng và Nguyên nhân

Triệu chứng của Anisometropia

Ở trẻ em, anisometropia thường khó phát hiện trừ khi mắt bị lác hoặc có dấu hiệu nhìn lệch. Trẻ thường không phàn nàn về việc nhìn kém ở một bên mắt. Do đó, anisometropia thường được phát hiện thông qua các đợt kiểm tra thị lực định kỳ hoặc khám mắt toàn diện.

Sự khác biệt nhỏ về tật khúc xạ giữa hai mắt có thể không gây ra triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, anisometropia kéo dài không được điều trị có thể dẫn đến các triệu chứng sau:

• Song thị (nhìn đôi).
• Nhìn mờ.
• Đau đầu.
• Giảm khả năng nhận biết độ sâu.
• Chóng mặt.
• Đau mắt hoặc khó chịu ở mắt.

Nguyên nhân gây Anisometropia

Nguyên nhân chính xác gây ra các tật khúc xạ dẫn đến anisometropia vẫn chưa được xác định rõ. Các nhà nghiên cứu cho rằng có thể có cả yếu tố di truyền và môi trường đóng vai trò trong sự phát triển của tình trạng này.

Trong một số trường hợp, anisometropia có thể xảy ra sau phẫu thuật đục thủy tinh thể được thực hiện riêng lẻ trên từng mắt.

Chẩn đoán và Xét nghiệm

Chẩn đoán Anisometropia

Bác sĩ nhãn khoa sẽ thực hiện khám mắt toàn diện để đánh giá thị lực của bạn hoặc con bạn và xác định xem có anisometropia hay không. Các xét nghiệm có thể bao gồm:

• Đo thị lực: Sử dụng bảng thị lực để kiểm tra khả năng nhìn rõ ở các khoảng cách khác nhau.
• Khúc xạ kế tự động hoặc soi bóng đồng tử: Đo khách quan tật khúc xạ của mắt.
• Kiểm tra chức năng cơ mắt: Đánh giá khả năng phối hợp và di chuyển của mắt.
• Soi đáy mắt: Kiểm tra tình trạng của võng mạc và các cấu trúc bên trong mắt.

Quản lý và Điều trị

Điều trị Anisometropia

Mục tiêu của điều trị anisometropia là điều chỉnh thị lực bằng cách sử dụng kính, kính áp tròng hoặc phẫu thuật.

Trong trường hợp anisometropia gây ra nhược thị (mắt lười), các phương pháp điều trị có thể bao gồm kích thích não bộ sử dụng mắt yếu hơn bằng cách:

• Dán miếng che lên mắt khỏe hơn.
• Sử dụng thuốc nhỏ mắt làm mờ thị lực ở mắt khỏe hơn.
• Sử dụng kính lọc để hạn chế thị lực ở mắt khỏe hơn.

Phòng ngừa

Phòng ngừa Anisometropia

Hiện tại, không có biện pháp phòng ngừa đặc hiệu nào cho các tật khúc xạ nói chung và anisometropia nói riêng. Tuy nhiên, việc phát hiện và điều trị sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng như nhược thị và lác mắt.

Tiên lượng

Tiên lượng khi mắc Anisometropia

Nếu anisometropia được điều trị sớm ở trẻ nhỏ, tiên lượng thường rất tốt. Thị lực có thể ổn định và không cần thiết phải đeo kính hoặc kính áp tròng suốt đời.

Ở trẻ lớn và người lớn, việc đeo kính hoặc kính áp tròng thường là cần thiết để duy trì thị lực tốt.

Sống chung với Anisometropia

Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Nếu bạn nhận thấy con bạn nheo mắt hoặc có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy trẻ gặp khó khăn trong việc nhìn, hãy liên hệ với bác sĩ nhãn khoa. Phát hiện sớm các vấn đề về thị lực là chìa khóa để điều trị kịp thời và hiệu quả.

Các câu hỏi thường gặp

Sự khác biệt giữa Anisometropia và Loạn thị là gì?

Anisometropia là tình trạng thị lực giữa hai mắt khác biệt đáng kể. Loạn thị là một tật khúc xạ do hình dạng bất thường của giác mạc hoặc thủy tinh thể, khiến ánh sáng không hội tụ đúng cách trên võng mạc.

Sự khác biệt giữa Aniseikonia và Anisometropia là gì?

Aniseikonia là tình trạng mà hình ảnh được nhìn thấy bởi mỗi mắt có kích thước hoặc hình dạng khác nhau. Sự khác biệt về độ phóng đại này có thể là do anisometropia hoặc do tổn thương võng mạc.