Tổng quan
Bệnh vi mạch vành, còn gọi là bệnh mạch máu nhỏ, ảnh hưởng đến các động mạch nhỏ phân nhánh từ các mạch máu chính của tim (vi mạch vành).
Bệnh còn được biết đến với các tên gọi khác như:
- Bệnh động mạch nhỏ.
- Bệnh mạch máu nhỏ.
- Hội chứng tim X.
- Bệnh vi mạch.
- Bệnh tim mạch vành không tắc nghẽn.
Vi mạch vành là gì và vai trò của nó?
Vi mạch vành là một mạng lưới các mạch máu nhỏ li ti trong tim. Nhiều mạch có kích thước chỉ bằng vài sợi tóc. Các mạch này kiểm soát lưu lượng máu và trao đổi mao mạch trong tim.
Trao đổi mao mạch là một quá trình phức tạp, trong đó các mạch máu nhỏ cung cấp máu giàu oxy và nhận máu nghèo oxy từ các mô lân cận. Quá trình trao đổi này cũng liên quan đến các chất khí, chất dinh dưỡng và các sản phẩm thải.
Bệnh vi mạch vành khác với bệnh động mạch vành như thế nào?
Cả hai bệnh này đều làm tăng nguy cơ đau tim. Tuy nhiên, cách chúng ảnh hưởng đến tim là khác nhau:
- Bệnh động mạch vành ảnh hưởng đến các mạch máu lớn hơn gọi là động mạch vành nằm trên bề mặt tim. Tình trạng này thường xảy ra khi các chất béo tích tụ (mảng bám) bên trong động mạch làm giảm hoặc chặn hoàn toàn lưu lượng máu.
- Bệnh vi mạch vành ảnh hưởng đến vi mạch (các mạch máu nhỏ xuất phát từ các mạch máu lớn) và ngăn máu nuôi dưỡng mô tim. Bệnh xảy ra do tổn thương mạch máu hoặc rối loạn chức năng của các mạch máu nhỏ, không phải do tích tụ mảng bám.
Ai dễ mắc bệnh vi mạch vành hơn?
Bệnh mạch máu nhỏ có nhiều khả năng ảnh hưởng đến phụ nữ hơn nam giới. Điều này đặc biệt đúng ở những người có nồng độ estrogen thấp, xảy ra vào khoảng thời gian mãn kinh.
Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm:
- Huyết áp cao.
- Cholesterol cao.
- Bệnh tiểu đường.
- Hội chứng chuyển hóa.
- Béo phì.
- Tiền sử gia đình mắc bệnh tim.
- Hút thuốc lá.
- Ít vận động thể chất.
Triệu chứng và Nguyên nhân
Nguyên nhân gây bệnh vi mạch vành là gì?
Bệnh ảnh hưởng đến chức năng cơ trơn của các động mạch nhỏ nhất trong tim. Ở một trái tim khỏe mạnh, các cơ này thu hẹp và giãn ra để đáp ứng với nhu cầu thay đổi của tim. Với bệnh vi mạch vành, tổn thương xảy ra ở thành trong của các mạch máu nhỏ. Tổn thương này có thể gây ra các cơn co thắt làm gián đoạn lưu lượng máu đến tim.
Các yếu tố có thể góp phần vào bệnh vi mạch vành bao gồm:
- Viêm.
- Rối loạn chức năng nội mạc (lớp lót bên trong mạch máu).
- Mất cân bằng hormone.
- Các vấn đề về đông máu.
Triệu chứng của bệnh mạch máu nhỏ là gì?
Triệu chứng chính là một loại đau ngực gọi là đau thắt ngực kéo dài 10 phút trở lên, ngay cả khi nghỉ ngơi. Cơn đau có thể tăng lên khi căng thẳng tinh thần và ít hơn khi gắng sức. Các triệu chứng của bệnh vi mạch vành có thể gây khó khăn cho sinh hoạt hàng ngày.
Các triệu chứng cũng có thể bao gồm:
- Khó thở.
- Mệt mỏi.
- Đổ mồ hôi.
- Buồn nôn.
- Chóng mặt.
Đau ngực cũng có thể là triệu chứng của cơn đau tim. Gọi cấp cứu 115 hoặc đến phòng cấp cứu gần nhất nếu:
- Bạn bị đau ngực không khỏi hoặc trở nên tồi tệ hơn.
- Đau ngực đi kèm với các triệu chứng đau tim khác. Chúng bao gồm khó thở hoặc đau lan xuống lưng, cổ hoặc cánh tay.
Chẩn đoán và Xét nghiệm
Chẩn đoán bệnh vi mạch vành như thế nào?
Chẩn đoán bệnh tim vi mạch rất khó vì các vi mạch quá nhỏ để đánh giá bằng các xét nghiệm tim tiêu chuẩn. Gặp một bác sĩ tim mạch chuyên về bệnh mạch máu nhỏ có thể giúp bạn được chẩn đoán chính xác và chăm sóc kịp thời.
Thông tim với dự trữ lưu lượng mạch vành (CFR) là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh vi mạch vành. Xét nghiệm phức tạp này đo khả năng mở rộng nhanh chóng của vi mạch và cung cấp nhiều máu hơn dựa trên nhu cầu của cơ thể bạn.
Các xét nghiệm bổ sung để đo lưu lượng máu mạch vành có thể bao gồm:
- Siêu âm tim gắng sức.
- Chụp cắt lớp vi tính tim (CT).
- Chụp cộng hưởng từ tim (MRI).
- Chụp cắt lớp phát xạ positron (PET).
Quản lý và Điều trị
Các phương pháp điều trị cho bệnh nhân mắc bệnh vi mạch vành là gì?
Điều trị thường bao gồm thuốc để giúp các mạch máu hoạt động hiệu quả hơn và giảm nguy cơ biến chứng.
Việc chăm sóc có thể bao gồm:
- Thuốc chẹn beta để làm chậm nhịp tim và giảm huyết áp.
- Thuốc chẹn kênh canxi để thư giãn các mạch máu và giảm đau ngực.
- Nitrat để mở rộng các mạch máu và cải thiện lưu lượng máu.
- Aspirin để giúp ngăn ngừa cục máu đông.
- Statin để giảm cholesterol.
- Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE) hoặc thuốc chẹn thụ thể angiotensin II (ARB) để giảm huyết áp và bảo vệ tim.
- Ranolazine để giảm đau ngực.
Ngoài ra, thay đổi lối sống cũng rất quan trọng trong việc kiểm soát bệnh vi mạch vành.
Phòng ngừa
Làm thế nào để phòng ngừa bệnh mạch máu nhỏ?
Chăm sóc tốt cho trái tim có thể giúp bạn cảm thấy khỏe mạnh nhất và giảm nguy cơ biến chứng. Điều này bao gồm:
- Vận động thể chất nhiều hơn. Bạn có thể được hưởng lợi từ phục hồi chức năng tim nếu bạn mới bắt đầu tập thể dục.
- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh cho tim.
- Giữ huyết áp trong phạm vi khỏe mạnh.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Bỏ hút thuốc.
- Giảm lượng đường trong máu cao.
Triển vọng / Tiên lượng
Triển vọng cho những người mắc bệnh mạch máu nhỏ là gì?
Với điều trị thành công, nhiều người cảm thấy tốt hơn và tiếp tục các hoạt động hàng ngày. Bạn có thể cần theo dõi liên tục để đảm bảo các liệu pháp đang hoạt động như mong muốn.
Sống chung với bệnh
Sống chung với bệnh tim vi mạch như thế nào?
Uống thuốc và thay đổi lối sống có thể cần một thời gian để làm quen. Một số loại thuốc gây ra các tác dụng phụ khó chịu, như cảm thấy chóng mặt. Điều quan trọng là phải thảo luận những thách thức này với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn. Họ có thể đưa ra các khuyến nghị hoặc sử dụng các loại thuốc khác để giúp bạn tận dụng tối đa việc điều trị.
Nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn có thể khuyên bạn nên ghi lại nhật ký hàng ngày về các triệu chứng và dấu hiệu sinh tồn, như huyết áp. Thông tin này giúp bạn dễ dàng điều chỉnh phương pháp điều trị theo nhu cầu và sở thích của mình.
Lưu ý: Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc tư vấn và điều trị y tế chuyên nghiệp. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng hoặc lo ngại nào, hãy liên hệ với bác sĩ để được khám và tư vấn cụ thể.
