Tổng quan
Bradykinesia là gì?
Bradykinesia, hay còn gọi là chậm vận động, là tình trạng các cử động trở nên chậm chạp hơn bình thường. Nó ảnh hưởng đến các cử động chủ động (những gì bạn muốn cơ thể thực hiện) và làm giảm tốc độ của các cử động tự động hoặc lặp đi lặp lại (những cử động bạn không cần suy nghĩ). Bradykinesia không phải là một bệnh, mà là một triệu chứng phổ biến của các rối loạn vận động như bệnh Parkinson.
Chậm vận động có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến sinh hoạt hàng ngày, gây khó khăn hoặc kéo dài thời gian thực hiện các công việc quen thuộc.
Các biểu hiện của chậm vận động có thể bao gồm:
- Ít khi khoanh tay hoặc bắt chéo chân.
- Giảm tần suất chớp mắt.
- Không vung tay khi đi bộ.
- Khó khăn khi đứng lên hoặc trở mình trên giường.
- “Đóng băng” hoặc dừng lại đột ngột khi đang di chuyển.
- Khó khăn khi vỗ tay hoặc gõ các ngón tay.
Dấu hiệu ban đầu của chậm vận động là gì?
Các biểu hiện của chậm vận động có thể khác nhau ở mỗi người. Các dấu hiệu sớm có thể bao gồm:
- Mất nhiều thời gian hơn để đứng lên từ tư thế ngồi.
- Khó biểu lộ cảm xúc trên khuôn mặt (giảm biểu cảm).
- Đi bộ lê bước.
- Khó khăn với các kỹ năng vận động tinh, chẳng hạn như cầm bút và viết.
Cảm giác của người bị chậm vận động như thế nào?
Nhiều người bị chậm vận động mô tả cảm giác:
- Cứng cơ.
- Yếu cơ.
Tuy nhiên, chậm vận động không ảnh hưởng đến sức mạnh cơ bắp. Thay vào đó, nó ảnh hưởng đến cách não bộ giao tiếp với các cơ. Hầu hết mọi người thậm chí không nhận ra mình bị chậm vận động. Bác sĩ thường phát hiện ra tình trạng này trong quá trình khám bệnh.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây ra chậm vận động?
Nguyên nhân chính của chậm vận động là do sự thiếu hụt dopamine trong não. Dopamine là một hormone và chất dẫn truyền thần kinh có vai trò truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh ở các khu vực nhất định của não bộ. Khi dopamine thấp, sự giao tiếp giữa các tế bào thần kinh bị suy giảm, dẫn đến chậm vận động.
Các nguyên nhân phổ biến gây ra chậm vận động bao gồm:
- Bệnh Parkinson: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất, do sự thoái hóa các tế bào sản xuất dopamine trong não.
- Hội chứng Parkinson: Một nhóm các rối loạn có các triệu chứng tương tự như bệnh Parkinson, nhưng có nguyên nhân khác nhau.
- Các tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc an thần và thuốc chống loạn thần, có thể gây ra chậm vận động.
- Đột quỵ: Đột quỵ có thể làm tổn thương các khu vực não kiểm soát vận động.
- Viêm não: Viêm não có thể ảnh hưởng đến các khu vực não kiểm soát vận động.
- Bệnh Wilson: Rối loạn di truyền hiếm gặp gây tích tụ đồng trong cơ thể, có thể ảnh hưởng đến não và gây ra các vấn đề về vận động.
Có thể bị chậm vận động mà không mắc bệnh Parkinson không?
Có. Mặc dù bệnh Parkinson là nguyên nhân phổ biến nhất của chậm vận động, nhưng bạn vẫn có thể gặp triệu chứng này mà không cần chẩn đoán mắc bệnh Parkinson. Các rối loạn vận động khác và một số loại thuốc cũng có thể gây ra triệu chứng này.
Điều trị
Điều trị chậm vận động như thế nào?
Phương pháp điều trị chậm vận động phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra bệnh, nhưng có thể bao gồm:
- Sử dụng thuốc: Các loại thuốc như levodopa có thể giúp tăng mức dopamine trong não.
- Duy trì hoạt động và tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục có thể giúp cải thiện khả năng vận động và giảm độ cứng cơ.
- Thay đổi liều lượng hoặc loại thuốc bạn hiện đang dùng: Nếu chậm vận động là tác dụng phụ của thuốc, bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc đổi sang một loại thuốc khác.
Bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân gây ra triệu chứng này và tạo ra một kế hoạch điều trị phù hợp với bạn. Phương pháp điều trị của bạn có thể khác với người khác có cùng triệu chứng.
Những loại thuốc nào điều trị chậm vận động?
Các loại thuốc phổ biến để điều trị chậm vận động bao gồm:
- Levodopa: Đây là loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất để điều trị bệnh Parkinson. Nó được chuyển đổi thành dopamine trong não.
- Carbidopa: Thường được dùng kết hợp với levodopa để ngăn chặn sự phân hủy levodopa trước khi nó đến não.
- Các chất chủ vận dopamine: Các loại thuốc này bắt chước tác dụng của dopamine trong não.
- Amantadine: Thuốc này có thể giúp giảm các triệu chứng của bệnh Parkinson, bao gồm cả chậm vận động.
Những loại thuốc này có thể cải thiện cách dopamine giao tiếp trong não của bạn.
Tác dụng phụ có thể xảy ra khi bạn dùng những loại thuốc này. Chúng khác nhau tùy theo từng loại. Ví dụ, mặc dù thường là một lựa chọn điều trị ban đầu, nhưng hiệu quả của levodopa có thể giảm theo thời gian và triệu chứng này có thể quay trở lại. Bác sĩ sẽ giúp bạn kiểm soát triệu chứng này bằng cách điều chỉnh loại thuốc và liều lượng khi cần thiết.
Các biến chứng có thể xảy ra nếu không điều trị chậm vận động là gì?
Nếu không được điều trị, chậm vận động có thể ảnh hưởng đến khả năng vận động của bạn. Điều này có thể cản trở thói quen hàng ngày của bạn và có thể làm chậm hoặc khó khăn hơn cho bạn khi hoàn thành các nhiệm vụ như:
- Cài nút áo.
- Đánh răng.
- Dùng dao cắt thức ăn.
- Đi bộ hoặc đứng lên.
Hãy nói chuyện với bác sĩ nếu bạn gặp khó khăn khi hoàn thành thói quen hàng ngày của mình. Họ có thể đưa ra lời khuyên hoặc kết nối bạn với các nguồn lực để ngăn ngừa thương tích và giúp đỡ bạn khi bạn cần ở nhà.
Có thể ngăn ngừa chậm vận động không?
Không có cách nào được biết để ngăn ngừa hoàn toàn chậm vận động.
Nếu triệu chứng này là tác dụng phụ của thuốc, bác sĩ sẽ điều chỉnh liều lượng hoặc loại thuốc. Không tự ý thay đổi thuốc trừ khi được bác sĩ chấp thuận.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Khi nào nên điều trị chậm vận động bởi bác sĩ?
Nếu bạn nhận thấy chuyển động chậm ở bản thân hoặc người thân, hãy liên hệ với bác sĩ. Có các phương pháp điều trị để giúp bạn kiểm soát chứng chậm vận động và các triệu chứng khác của nguyên nhân tiềm ẩn.
