Tổng quan
Dấu hiệu Harlequin là gì?
Dấu hiệu Harlequin, hay còn gọi là thay đổi màu sắc Harlequin, là tình trạng một bên mặt và cơ thể bạn xuất hiện sự thay đổi màu sắc rõ rệt, thường là đỏ ửng hoặc sẫm màu hơn, trong khi bên còn lại giữ nguyên màu da bình thường hoặc trở nên nhợt nhạt. Sự phân chia này diễn ra dọc theo đường giữa cơ thể, tạo thành một vệt dọc từ đỉnh đầu xuống ngực.
Bên cạnh sự khác biệt về màu da, bạn có thể gặp các triệu chứng khác nhau ở mỗi bên cơ thể. Bên đỏ hoặc sẫm màu có thể đổ mồ hôi nhiều (tăng tiết mồ hôi) và da ấm hơn khi chạm vào. Ngược lại, bên nhợt nhạt hoặc không bị ảnh hưởng thường không có mồ hôi và da có thể lạnh hơn.
Dấu hiệu Harlequin có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý, bao gồm Hội chứng Harlequin. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, nó là lành tính và không gây hại.
Nguyên nhân
Nguyên nhân phổ biến nhất của dấu hiệu Harlequin là gì?
Nguyên nhân chính xác của dấu hiệu Harlequin không phải lúc nào cũng được xác định rõ. Các chuyên gia cho rằng nó có thể xuất phát từ sự gián đoạn trong giao tiếp giữa các tế bào ở hai bên cơ thể, liên quan đến hệ thần kinh tự chủ.
Có thể có sự tắc nghẽn trên đường truyền tín hiệu từ não (vùng dưới đồi) đến tủy sống, sau đó đến các dây thần kinh giao cảm chi phối mặt và phần trên cơ thể. Những dây thần kinh này kiểm soát các mạch máu và sự bài tiết mồ hôi. Sự tắc nghẽn này có thể do nhiều yếu tố khác nhau gây ra.
Dấu hiệu Harlequin ở trẻ sơ sinh
Theo nghiên cứu, dấu hiệu Harlequin xuất hiện ở khoảng 10% trẻ sơ sinh khỏe mạnh. Thay đổi màu sắc thường xảy ra khi trẻ được 2 đến 5 ngày tuổi, mặc dù một số nghiên cứu ghi nhận trường hợp muộn hơn, đến 3 tuần tuổi. Dấu hiệu Harlequin ở trẻ sơ sinh là vô hại. Sự thay đổi màu sắc thường tự biến mất sau 30 giây đến 20 phút. Nó có thể tái diễn khi trẻ nằm nghiêng một bên.
Cần lưu ý rằng dấu hiệu Harlequin ở trẻ sơ sinh không liên quan đến bệnh vảy cá Harlequin (Harlequin ichthyosis), một tình trạng đe dọa tính mạng. Bệnh vảy cá Harlequin đặc trưng bởi các mảng vảy lớn, dày bao phủ toàn bộ cơ thể trẻ sơ sinh.
Hội chứng Harlequin
Hội chứng Harlequin là một rối loạn ảnh hưởng đến hệ thần kinh giao cảm. Nó gây ra tình trạng đỏ bừng và đổ mồ hôi ở một bên mặt và cơ thể, trong khi bên còn lại không bị ảnh hưởng. Hệ thần kinh giao cảm là một phần của hệ thần kinh tự chủ, điều khiển các chức năng “tự động” của cơ thể như nhịp thở, nhịp tim, huyết áp và tiêu hóa.
Hệ thần kinh giao cảm đóng vai trò quan trọng trong phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” của cơ thể khi đối mặt với căng thẳng hoặc nguy hiểm. Nó cũng giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể bằng cách kích thích đổ mồ hôi để làm mát. Trong hội chứng Harlequin, dấu hiệu Harlequin có thể xuất hiện bất cứ khi nào hệ thần kinh giao cảm được kích hoạt.
Hội chứng Horner
Hội chứng Horner là một rối loạn thần kinh hiếm gặp ảnh hưởng đến một mắt và các mô xung quanh ở một bên mặt. Hội chứng này xảy ra khi có sự gián đoạn đường dẫn truyền của các dây thần kinh giao cảm kết nối thân não với mặt và mắt. Những dây thần kinh này kiểm soát các chức năng không tự chủ như giãn và co đồng tử, cũng như sự bài tiết mồ hôi. Hội chứng Horner có thể gây đỏ bừng mặt ở bên bị ảnh hưởng.
Điều trị và Chăm sóc
Điều trị dấu hiệu Harlequin như thế nào?
Phương pháp điều trị dấu hiệu Harlequin phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó.
Đối với trẻ sơ sinh, dấu hiệu Harlequin thường không cần điều trị vì nó sẽ tự khỏi trong vòng vài giây đến vài phút.
Điều trị hội chứng Harlequin cũng không phải lúc nào cũng cần thiết, vì tình trạng này có thể tự cải thiện theo thời gian. Nếu cần điều trị, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phù hợp dựa trên nguyên nhân gây ra triệu chứng.
Điều trị hội chứng Horner có thể không cần thiết trừ khi có đau hoặc khó chịu. Bác sĩ sẽ tập trung vào điều trị nguyên nhân cơ bản của hội chứng này, và phương pháp điều trị có thể rất khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân.
Biến chứng và rủi ro nếu không điều trị
Dấu hiệu Harlequin thường vô hại và có xu hướng tự biến mất. Tuy nhiên, trong trường hợp hội chứng Harlequin, bác sĩ có thể khuyến nghị điều trị để ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn như:
- Khó kiểm soát nhiệt độ cơ thể.
- Đỏ hoặc mất màu da mặt vĩnh viễn.
- Tự ti hoặc lo lắng do ngoại hình.
Phòng ngừa dấu hiệu Harlequin
Hiện tại, các nhà nghiên cứu chưa xác định được lý do tại sao dấu hiệu Harlequin chỉ ảnh hưởng đến một số người, do đó, không có biện pháp phòng ngừa cụ thể nào.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Khi nào cần điều trị dấu hiệu Harlequin?
Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu nhận thấy dấu hiệu Harlequin, bao gồm đỏ/mất màu, đổ mồ hôi và da ấm ở một bên mặt và cơ thể. Bác sĩ sẽ tiến hành khám sức khỏe và hỏi về các triệu chứng của bạn. Họ có thể chỉ định các xét nghiệm để loại trừ các tình trạng bệnh lý khác. Mặc dù hiếm gặp, nhưng khối u hoặc một bệnh lý tiềm ẩn khác có thể gây ra triệu chứng này. Nếu bạn mắc một bệnh lý như hội chứng Harlequin, bác sĩ sẽ thảo luận với bạn về các lựa chọn điều trị.
