Tổng quan
Đau xơ cơ là gì?
Đau xơ cơ là một bệnh lý mạn tính gây ra đau nhức và căng tức khắp cơ thể. Bệnh gây ra đau cơ xương khớp và mệt mỏi.
Người bệnh đau xơ cơ thường trải qua các triệu chứng đến rồi đi theo từng đợt, gọi là các đợt bùng phát (flare-ups). Đôi khi, người bệnh cảm thấy kiệt sức và khó khăn trong cuộc sống. Sự thay đổi giữa cảm giác khỏe mạnh và đột ngột bùng phát các triệu chứng có thể gây choáng ngợp. Đau xơ cơ là một bệnh lý có thật, và những gì bạn cảm thấy cũng là thật.
Các chuyên gia chưa biết nguyên nhân gây ra đau xơ cơ, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng một số bệnh lý, căng thẳng và những thay đổi khác trong cuộc sống có thể kích hoạt bệnh. Bạn có nhiều khả năng mắc bệnh đau xơ cơ hơn nếu cha mẹ ruột của bạn mắc bệnh này.
Bất kỳ cơn đau mới nào trên cơ thể bạn thường là dấu hiệu đầu tiên của bệnh đau xơ cơ – đặc biệt là ở cơ bắp. Hãy tin vào trực giác của bạn và lắng nghe cơ thể bạn. Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn bị đau mới, mệt mỏi và các triệu chứng khác – ngay cả khi bạn cảm thấy chúng đến rồi đi.
Ai dễ mắc đau xơ cơ?
Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh đau xơ cơ. Bệnh ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, kể cả trẻ em. Khoảng 4 triệu người ở Hoa Kỳ đang sống chung với bệnh đau xơ cơ.
Phụ nữ và những người trên 40 tuổi có nhiều khả năng được chẩn đoán mắc bệnh đau xơ cơ hơn.
Triệu chứng và Nguyên nhân
Hình ảnh minh họa các triệu chứng phổ biến nhất của đau xơ cơ.
Đau xơ cơ có thể gây ra các triệu chứng về thể chất, tinh thần và cảm xúc.
Triệu chứng của đau xơ cơ là gì?
Hai triệu chứng phổ biến nhất của bệnh đau xơ cơ là đau và mệt mỏi. Bạn có thể gặp phải:
- Đau nhức lan rộng: Đau thường xuyên, âm ỉ kéo dài ít nhất 3 tháng. Đau được coi là lan rộng nếu nó xảy ra ở cả hai bên cơ thể và phía trên lẫn phía dưới thắt lưng.
- Mệt mỏi: Ngay cả sau khi ngủ đủ giấc, bạn vẫn có thể thức dậy với cảm giác mệt mỏi. Rối loạn giấc ngủ là một trong những triệu chứng phổ biến ở bệnh nhân đau xơ cơ.
- Khó tập trung: Thường được gọi là “sương mù não” (fibro fog), gây khó khăn trong việc tập trung, chú ý và ghi nhớ.
- Độ nhạy cảm: Tăng độ nhạy cảm với đau, ngay cả khi chạm nhẹ cũng gây đau đớn.
- Cứng khớp: Cảm giác cứng khớp, đặc biệt là vào buổi sáng hoặc sau khi ngồi lâu.
- Các vấn đề tiêu hóa: Hội chứng ruột kích thích (IBS) với các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, táo bón hoặc tiêu chảy.
- Đau đầu: Đau đầu căng thẳng hoặc đau nửa đầu (migraine) thường xuyên.
Đau xơ cơ có thể gây ra các triệu chứng về tinh thần và cảm xúc, bao gồm:
- Trầm cảm
- Lo âu
- Thay đổi tâm trạng
- Khó đối phó với căng thẳng
Nguyên nhân gây ra đau xơ cơ?
Các chuyên gia vẫn chưa biết chính xác nguyên nhân gây ra bệnh đau xơ cơ. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể đóng vai trò như:
Yếu tố di truyền:
Một số gen bạn thừa hưởng từ cha mẹ ruột có thể khiến bạn dễ mắc bệnh đau xơ cơ hơn. Các nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ giữa cha mẹ ruột mắc bệnh đau xơ cơ và con cái của họ – điều này có thể có nghĩa là bệnh được di truyền trong gia đình.
Rối loạn dẫn truyền thần kinh:
Người bệnh đau xơ cơ thường nhạy cảm hơn với đau so với người bình thường. Các chuyên gia cho rằng đột biến gen trong các gen chịu trách nhiệm hình thành các chất dẫn truyền thần kinh trong não, truyền và nhận tín hiệu đau đến cơ thể, có thể gây ra bệnh đau xơ cơ.
Các yếu tố kích hoạt:
- Căng thẳng: Căng thẳng kéo dài có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng.
- Chấn thương: Chấn thương thể chất hoặc tinh thần.
- Nhiễm trùng: Một số bệnh nhiễm trùng có thể gây ra đau xơ cơ.
Các yếu tố rủi ro của bệnh đau xơ cơ là gì?
Mặc dù các chuyên gia không thể nói chắc chắn nguyên nhân gây ra bệnh đau xơ cơ, nhưng một số bệnh lý và các vấn đề khác là yếu tố nguy cơ phát triển bệnh. Các yếu tố nguy cơ của bệnh đau xơ cơ bao gồm:
- Tuổi tác: Những người trên 40 tuổi có nhiều khả năng mắc bệnh đau xơ cơ hơn. Nhưng bệnh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, kể cả trẻ em.
- Giới tính: Phụ nữ có khả năng mắc bệnh đau xơ cơ cao gấp đôi nam giới.
- Bệnh mãn tính: Những người mắc các bệnh như viêm xương khớp, trầm cảm, rối loạn lo âu, đau lưng mãn tính và hội chứng ruột kích thích có nhiều khả năng mắc bệnh đau xơ cơ hơn.
- Nhiễm trùng: Một số người phát triển bệnh đau xơ cơ sau khi bị nhiễm trùng, đặc biệt nếu họ gặp các triệu chứng nghiêm trọng.
- Căng thẳng: Lượng căng thẳng bạn trải qua không thể đo lường bằng một xét nghiệm, nhưng quá nhiều căng thẳng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn.
- Chấn thương: Những người đã trải qua một chấn thương thể chất hoặc tinh thần hoặc một chấn thương nghiêm trọng đôi khi phát triển bệnh đau xơ cơ.
Điều gì kích hoạt đợt bùng phát đau xơ cơ?
Một số sự kiện hoặc thay đổi trong cuộc sống của bạn có thể kích hoạt đợt bùng phát đau xơ cơ. Mỗi người là khác nhau, và điều gì kích hoạt các triệu chứng cho một số người có thể không xảy ra với bạn. Nói chung, bất cứ điều gì làm tăng căng thẳng của bạn đều có thể kích hoạt một đợt bùng phát, bao gồm:
- Căng thẳng về cảm xúc do công việc, tình hình tài chính hoặc cuộc sống xã hội của bạn gây ra.
- Thay đổi trong thói quen hàng ngày của bạn.
- Thay đổi trong chế độ ăn uống của bạn hoặc không nhận đủ dinh dưỡng.
- Thay đổi hormone.
- Không ngủ đủ giấc hoặc thay đổi thời gian bạn ngủ.
- Thời tiết hoặc thay đổi nhiệt độ.
- Bị ốm.
- Bắt đầu dùng thuốc hoặc phương pháp điều trị mới, hoặc thay đổi điều gì đó trong thói quen điều trị đau xơ cơ thông thường của bạn.
Chẩn đoán và Xét nghiệm
Chẩn đoán đau xơ cơ như thế nào?
Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh đau xơ cơ bằng cách khám sức khỏe và thảo luận về tiền sử bệnh của bạn. Họ sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn và khi nào bạn lần đầu tiên nhận thấy chúng.
Không có xét nghiệm nào có thể chẩn đoán bệnh đau xơ cơ. Thông thường, chẩn đoán là một phần của chẩn đoán phân biệt– một quá trình loại trừ y tế. Bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán bằng cách so sánh một số bệnh có các triệu chứng liên quan. Quá trình này dẫn đến chẩn đoán cuối cùng của bạn.
Bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm máu để loại trừ các nguyên nhân gây mệt mỏi phổ biến khác như thiếu máu hoặc các vấn đề với tuyến giáp.
Quản lý và Điều trị
Điều trị đau xơ cơ như thế nào?
Không có một phương pháp điều trị duy nhất nào phù hợp với mọi người bệnh đau xơ cơ. Bác sĩ sẽ làm việc với bạn để tìm ra sự kết hợp của các phương pháp điều trị giúp giảm bớt các triệu chứng của bạn. Hãy cho bác sĩ biết bạn đang gặp phải những triệu chứng nào và khi nào chúng thay đổi (bao gồm cả khi chúng đang cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn).
Các phương pháp điều trị bạn có thể cần bao gồm:
- Thuốc không kê đơn (OTC) hoặc thuốc kê đơn để giảm đau.
- Các bài tập như kéo giãn hoặc rèn luyện sức mạnh.
- Liệu pháp giấc ngủ.
- Liệu pháp nhận thức hành vi.
- Liệu pháp quản lý căng thẳng.
- Thuốc chống trầm cảm.
Bốn giai đoạn của bệnh đau xơ cơ là gì?
Đau xơ cơ là một bệnh lý năng động. Điều này có nghĩa là bạn sẽ không gặp các triệu chứng theo bất kỳ thứ tự cụ thể nào – không có lộ trình nào để biết khi nào hoặc các triệu chứng đau xơ cơ sẽ ảnh hưởng đến bạn như thế nào.
Bác sĩ có thể điều trị bệnh đau xơ cơ của bạn theo từng giai đoạn dựa trên cảm giác của bạn. Các giai đoạn này không phải là một kế hoạch điều trị từng bước. Mỗi người là khác nhau, và cách bệnh đau xơ cơ ảnh hưởng đến cơ thể bạn sẽ là duy nhất. Các giai đoạn giống như các danh mục lỏng lẻo hơn có thể giúp bạn hiểu những phương pháp điều trị nào bạn sẽ cần để kiểm soát các triệu chứng của mình. Bốn giai đoạn điều trị đau xơ cơ bao gồm:
- Các phương pháp điều trị không dùng thuốc: Bác sĩ hoặc nhà vật lý trị liệu sẽ cung cấp cho bạn các bài tập kéo giãn và bài tập để nới lỏng, thư giãn và tăng cường sức mạnh cho cơ và khớp của bạn.
- Các phương pháp điều trị tâm lý: Một chuyên gia sức khỏe tâm thần sẽ giúp bạn xác định những cách để duy trì hình ảnh bản thân khỏe mạnh. Họ sẽ đề xuất các chiến lược để quản lý các triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và cảm xúc của bạn.
- Điều trị bằng thuốc: Uống thuốc để kiểm soát các triệu chứng của bạn.
- Hoạt động hàng ngày: Một nhà trị liệu nghề nghiệp có thể giúp bạn điều hướng thói quen hàng ngày của bạn nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng nghiêm trọng gây khó khăn cho việc tham gia vào các hoạt động thường xuyên của bạn.
Phòng ngừa
Làm thế nào tôi có thể ngăn ngừa bệnh đau xơ cơ?
Vì các chuyên gia không biết nguyên nhân gây ra bệnh đau xơ cơ, bạn không thể ngăn ngừa nó.
Duy trì sức khỏe tổng thể của bạn có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng đau xơ cơ:
- Quản lý căng thẳng tốt nhất có thể.
- Thực hiện theo một chế độ ăn uống và kế hoạch tập thể dục lành mạnh cho bạn.
- Ngủ đủ giấc và thực hành vệ sinh giấc ngủ.
Tiên lượng
Tôi có thể mong đợi điều gì nếu tôi bị đau xơ cơ?
Bạn nên dự kiến sẽ kiểm soát các triệu chứng đau xơ cơ trong một thời gian dài – có thể là suốt quãng đời còn lại của bạn. Một số người mắc bệnh đau xơ cơ trải qua ít đợt bùng phát hơn với các triệu chứng nhẹ hơn sau khi họ tìm thấy các phương pháp điều trị phù hợp với mình. Hãy hỏi bác sĩ của bạn tần suất bạn cần các cuộc hẹn tái khám để điều chỉnh phương pháp điều trị hoặc điều chỉnh bất kỳ loại thuốc nào bạn đang dùng.
Đau xơ cơ là một bệnh lý có thật và có tác động thực sự đến cuộc sống của bạn. Một số ngày bạn có thể cảm thấy như “tất cả chỉ là trong đầu bạn”, nhưng không phải vậy. Hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần nếu bạn cần giúp đỡ quản lý căng thẳng và các triệu chứng cảm xúc khác.
Các biến chứng của bệnh đau xơ cơ là gì?
Những người mắc bệnh đau xơ cơ có nhiều khả năng phải nhập viện hơn do đau, mệt mỏi hoặc các triệu chứng sức khỏe tâm thần. Bạn cũng có nhiều khả năng gặp các vấn đề về trí nhớ và gặp khó khăn trong việc tập trung.
Hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn ngay khi bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi nào trong các triệu chứng của mình, đặc biệt nếu bạn cảm thấy chúng đang ảnh hưởng đến trí nhớ hoặc sức khỏe tâm thần của bạn.
Sống chung với bệnh đau xơ cơ
Khi nào tôi nên đến gặp bác sĩ?
Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn gặp các triệu chứng mới như đau, mệt mỏi hoặc thay đổi về sức khỏe tâm thần, bao gồm:
- Trầm cảm hoặc ý nghĩ tự tử.
- Đau đầu hoặc đau nửa đầu.
- Các vấn đề về trí nhớ hoặc bạn cảm thấy như não của bạn đang “mơ hồ”.
- Các vấn đề về giấc ngủ.
Tôi nên hỏi bác sĩ những câu hỏi nào?
- Tôi bị đau xơ cơ hay một bệnh lý khác?
- Tôi sẽ cần những xét nghiệm nào?
- Những phương pháp điều trị nào sẽ phù hợp nhất với tôi?
- Tôi sẽ cần các cuộc hẹn tái khám thường xuyên như thế nào để điều chỉnh phương pháp điều trị của mình?
- Tôi có nên làm việc với một chuyên gia sức khỏe tâm thần không?
- Điều này có nghĩa là các thành viên trong gia đình tôi có nhiều khả năng mắc bệnh đau xơ cơ hơn không?
Lời khuyên
Đau xơ cơ gây ra đau khắp cơ thể bạn. Nó cũng có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi và như thể tâm trí bạn bị che mờ bởi một màn sương. Không có cách chữa trị bệnh đau xơ cơ, nhưng bác sĩ sẽ giúp bạn tìm ra sự kết hợp của các phương pháp điều trị giúp giảm bớt các triệu chứng của bạn.
Mặc dù các chuyên gia không biết nguyên nhân gây ra bệnh đau xơ cơ, nhưng nó là có thật – và các triệu chứng của bạn cũng vậy. Chúng có thể đến rồi đi hoặc khó mô tả, nhưng cảm giác của bạn là hợp lệ và quan trọng. Sống chung với một bệnh lý mãn tính như đau xơ cơ có thể là một thách thức, nhưng bạn không phải làm điều đó một mình. Hãy nói chuyện với bác sĩ hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần về việc quản lý căng thẳng và duy trì hình ảnh bản thân tích cực.
