Tổng quan
Độc tính trên tim là gì?
Độc tính trên tim là tổn thương tim do một số phương pháp điều trị hoặc thuốc điều trị ung thư gây ra. Tình trạng này có thể phát triển nhiều năm sau khi điều trị ung thư, đặc biệt ở người lớn đã điều trị ung thư khi còn nhỏ. Một số phương pháp điều trị ung thư có nguy cơ gây độc tính trên tim cao hơn.
Độc tính trên tim có thể làm giảm khả năng bơm máu đi khắp cơ thể của tim. Trong trường hợp nghiêm trọng, nó có thể dẫn đến bệnh cơ tim, một tình trạng bệnh lý của cơ tim khiến tim khó bơm máu hơn.
Ai có nguy cơ bị độc tính trên tim?
Bất kỳ ai đã trải qua điều trị ung thư đều có thể bị ảnh hưởng bởi độc tính trên tim. Nguy cơ cao hơn ở những người đã dùng một số loại thuốc nhất định hoặc đã xạ trị vào vùng ngực.
Tình trạng này cũng khá phổ biến ở người lớn đã điều trị ung thư khi còn nhỏ. Rất khó xác định tỷ lệ chính xác của độc tính trên tim ở người lớn đã điều trị ung thư khi trưởng thành. Tuy nhiên, một số ước tính cho thấy có tới 20% dân số này có thể phát triển các vấn đề về tim, với 7% đến 10% bị bệnh cơ tim hoặc suy tim.
Độc tính trên tim ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
Độc tính trên tim có thể gây ra một số vấn đề về tim, bao gồm:
- Bệnh cơ tim: Tình trạng cơ tim bị suy yếu hoặc phì đại, ảnh hưởng đến khả năng bơm máu của tim.
- Nhồi máu cơ tim (đau tim): Tình trạng tắc nghẽn mạch máu nuôi tim, gây tổn thương cơ tim.
- Bệnh động mạch vành: Xơ vữa động mạch vành làm giảm lưu lượng máu đến tim.
- Suy tim: Tình trạng tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
- Bệnh van tim: Tổn thương van tim gây cản trở dòng máu lưu thông qua tim.
- Rối loạn nhịp tim (loạn nhịp tim): Nhịp tim không đều hoặc quá nhanh/quá chậm.
- Tích tụ dịch xung quanh tim.
- Huyết áp thấp hoặc huyết áp cao.
- Nhịp tim chậm.
- Dày lớp lót tim (viêm màng ngoài tim co thắt).
Triệu chứng và Nguyên nhân
Các triệu chứng của độc tính trên tim là gì?
Các triệu chứng của các vấn đề về tim liên quan đến độc tính trên tim có thể bao gồm:
- Khó thở, đặc biệt là khi gắng sức hoặc nằm xuống.
- Phù ở chân, mắt cá chân hoặc bàn chân.
- Mệt mỏi.
- Ho dai dẳng hoặc thở khò khè.
- Đánh trống ngực (cảm giác tim đập nhanh, mạnh hoặc không đều).
- Chóng mặt hoặc choáng váng.
- Đau thắt ngực (đau, tức hoặc khó chịu ở ngực).
- Ngất xỉu.
Nguyên nhân gây độc tính trên tim?
Một số phương pháp điều trị ung thư có thể gây độc tính trên tim, bao gồm:
- Anthracycline, chẳng hạn như doxorubicin (Adriamycin®), là các loại thuốc hóa trị thường được sử dụng để điều trị bệnh bạch cầu, u lympho, ung thư vú, sarcoma hoặc đa u tủy xương.
- Trastuzumab (Herceptin®), một loại thuốc điều trị nhắm trúng đích thường được sử dụng để điều trị ung thư vú, ung thư dạ dày hoặc ung thư ở đoạn nối thực quản dạ dày. Thuốc này có khả năng gây bệnh cơ tim cao nhất nếu nó được kết hợp với một loại thuốc anthracycline.
- Xạ trị vào vùng ngực, thường được sử dụng để điều trị ung thư vú hoặc bệnh bạch cầu.
Chẩn đoán và Xét nghiệm
Chẩn đoán độc tính trên tim bằng cách nào?
Các bác sĩ có thể chẩn đoán độc tính trên tim bằng cách đo chức năng bơm máu của tim bằng cách sử dụng phân suất tống máu thất trái (LVEF) và đánh giá chức năng của van tim. LVEF đo lượng máu được bơm ra khỏi buồng tim dưới bên trái (tâm thất trái) mỗi khi tim co bóp.
Họ sử dụng các xét nghiệm nhất định để đo chức năng bơm máu và chức năng van của tim, bao gồm:
- Siêu âm tim: Sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh về tim.
- Điện tâm đồ (ECG hoặc EKG): Ghi lại hoạt động điện của tim.
- Chụp cộng hưởng từ tim (MRI tim): Sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh chi tiết về tim.
- Chụp cắt lớp vi tính tim (CT tim): Sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh về tim.
- Xét nghiệm máu: Đo nồng độ các chất trong máu có thể cho thấy tổn thương tim, chẳng hạn như troponin.
Quản lý và Điều trị
Điều trị độc tính trên tim như thế nào?
Bác sĩ có thể khuyên bạn ngừng một số loại thuốc hoặc giảm liều lượng của chúng, tùy thuộc vào phác đồ điều trị hiện tại của bạn. Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc để giúp tim bạn hoạt động hiệu quả hơn, chẳng hạn như:
- Thuốc ức chế men chuyển ACE, chẳng hạn như lisinopril (Zestril®) hoặc fosinopril sodium (Monopril®), để mở rộng động mạch và cải thiện lưu lượng máu.
- Thuốc chẹn beta, chẳng hạn như metoprolol (Lopressor®) hoặc atenolol (Tenormin®), để tăng lưu lượng máu và làm chậm nhịp tim của bạn.
- Digoxin, còn được gọi là digitalis (Lanoxin®), để làm chậm nhịp tim của bạn và giúp nó đập hiệu quả hơn.
- Thuốc lợi tiểu, chẳng hạn như furosemide (Lasix®), để loại bỏ chất lỏng dư thừa khỏi cơ thể bạn.
- Thuốc giãn mạch, chẳng hạn như isosorbide dinitrate (Isordil®), để mở rộng (làm giãn) các mạch máu của bạn để máu lưu thông hiệu quả hơn.
Ngoài ra, thay đổi lối sống như ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và bỏ hút thuốc cũng rất quan trọng trong việc quản lý độc tính trên tim.
Phòng ngừa
Làm thế nào tôi có thể giảm nguy cơ bị độc tính trên tim?
Không có cách nào để ngăn ngừa độc tính trên tim hoàn toàn. Điều quan trọng là phải thảo luận về những rủi ro và lợi ích sức khỏe tiềm ẩn của các phương pháp điều trị với bác sĩ nếu bạn đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư.
Bạn có thể tăng cơ hội phát hiện sớm độc tính trên tim bằng cách chụp tim thường xuyên trong quá trình điều trị ung thư. Phát hiện sớm các vấn đề về tim có thể làm tăng cơ hội điều trị thành công.
Tiên lượng
Độc tính trên tim có thể hồi phục được không?
Độc tính trên tim có thể hồi phục được. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng độc tính trên tim phát sinh sau khi sử dụng trastuzumab có thể hồi phục được. Độc tính trên tim phát sinh do sử dụng anthracycline thường không hồi phục được và cần điều trị lâu dài. Độc tính trên tim liên quan đến xạ trị vào ngực cũng rất khó hồi phục và có thể cần điều trị lâu dài, thậm chí có thể phải phẫu thuật.
Sống chung
Khi nào tôi nên đi khám bác sĩ?
Gọi 115 và đến trung tâm cấp cứu gần nhất nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào của biến chứng tim nghiêm trọng, chẳng hạn như:
- Tim đập nhanh hoặc cảm giác tim đang đập loạn nhịp kéo dài hoặc liên tục.
- Chóng mặt, choáng váng hoặc ngất xỉu.
- Khó thở hoặc đau ngực ngày càng trầm trọng.
- Sưng họng hoặc môi.
- Sưng bất thường ở chân hoặc bàn chân.
- Tăng cân hơn 1,3kg trong một tuần.
Lời khuyên
Độc tính trên tim là một thuật ngữ chỉ bất kỳ tổn thương tim nào phát sinh từ các phương pháp điều trị ung thư. Nó phổ biến hơn ở những người đã sử dụng hóa trị liệu hoặc thuốc điều trị nhắm trúng đích cụ thể. Nó cũng có thể phát triển ở những người đã xạ trị vào ngực. Một số loại độc tính trên tim có thể hồi phục được, trong khi những loại khác cần điều trị lâu dài. Điều quan trọng là nói chuyện với bác sĩ của bạn về những lợi ích và rủi ro tiềm ẩn của bất kỳ phương pháp điều trị ung thư nào.
