Mang thai ẩn (cryptic pregnancy) là tình trạng người phụ nữ không hề biết mình đang mang thai. Trong nhiều trường hợp, sự thật này chỉ được phát hiện khi thai đã được khoảng 20 tuần. Vậy mang thai ẩn là gì, nguyên nhân do đâu và có những dấu hiệu nào để nhận biết?
Hình ảnh siêu âm thai nhi trong tử cung, minh họa cho việc mang thai ẩn có thể không được phát hiện sớm.
Mang thai ẩn là gì?
Mang thai ẩn, hay còn gọi là mang thai bí mật (stealth pregnancy), xảy ra khi một người phụ nữ mang thai nhưng không hề nhận biết được điều đó. Thậm chí, có những trường hợp chỉ phát hiện ra khi đã bắt đầu chuyển dạ.
Thông thường, hầu hết phụ nữ nhận ra mình mang thai trong khoảng từ 4 đến 12 tuần. Điều này có thể là do các triệu chứng mang thai xuất hiện hoặc do trễ kinh. Kết quả dương tính từ que thử thai có thể xác nhận việc mang thai. Tuy nhiên, với mang thai ẩn, không có yếu tố nào khiến người phụ nữ nghi ngờ mình có thai. Điều này có thể do không có triệu chứng mang thai, nhầm lẫn các triệu chứng với bệnh khác (ví dụ: virus), hoặc kết quả xét nghiệm thai không chính xác.
Ai có nguy cơ mang thai ẩn?
Bất kỳ ai cũng có thể trải qua mang thai ẩn, tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ:
- Chu kỳ kinh nguyệt không đều: Kinh nguyệt không đều khiến việc nhận biết trễ kinh trở nên khó khăn hơn.
- Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): PCOS có thể gây ra kinh nguyệt không đều và các triệu chứng giống như mang thai, dẫn đến nhầm lẫn.
- Sử dụng biện pháp tránh thai: Mặc dù hiếm gặp, nhưng vẫn có khả năng mang thai khi đang sử dụng biện pháp tránh thai, đặc biệt là khi sử dụng không đúng cách.
- Tiền mãn kinh: Các triệu chứng của tiền mãn kinh có thể bị nhầm lẫn với các triệu chứng mang thai.
- Căng thẳng, stress: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và gây ra các triệu chứng thể chất tương tự như mang thai.
- Thừa cân, béo phì: Khó nhận biết sự thay đổi về cân nặng và hình dáng cơ thể do mang thai.
- Tiền sử bệnh tâm thần: Một số bệnh tâm thần có thể ảnh hưởng đến nhận thức về cơ thể và các triệu chứng.
Tần suất mang thai ẩn
Mang thai ẩn là một hiện tượng hiếm gặp. Các nghiên cứu cho thấy khoảng 1 trên 475 ca mang thai không được phát hiện cho đến khoảng tuần thứ 20 của thai kỳ. Khoảng 1 trên 2.500 ca không được phát hiện cho đến khi sinh.
Xét nghiệm mang thai có phát hiện được mang thai ẩn không?
Về lý thuyết, xét nghiệm mang thai vẫn sẽ cho kết quả dương tính trong trường hợp mang thai ẩn. Tuy nhiên, để đảm bảo kết quả chính xác, cần thực hiện đúng theo hướng dẫn sử dụng que thử thai tại nhà. Nếu không, bạn có thể nhận được kết quả âm tính giả (tức là bạn có thai nhưng kết quả lại báo không). Hãy chắc chắn tuân thủ hướng dẫn trên bao bì và đợi vài ngày sau khi trễ kinh để thực hiện xét nghiệm.
Nếu các triệu chứng bạn gặp phải không phù hợp với kết quả xét nghiệm thai tại nhà, tốt nhất bạn nên đến gặp bác sĩ để xác nhận việc mang thai bằng xét nghiệm máu.
Có kinh nguyệt khi mang thai ẩn không?
Không. Mang thai ẩn cũng giống như mang thai thông thường, bạn sẽ không có kinh nguyệt thực sự. Tuy nhiên, bạn có thể bị chảy máu báo thai (implantation bleeding) hoặc chảy máu bất thường trong thai kỳ và nhầm lẫn với kinh nguyệt.
Nguyên nhân và triệu chứng
Nguyên nhân gây ra mang thai ẩn?
Có nhiều lý do khiến bạn không nhận ra mình đang mang thai. Một số nguyên nhân bao gồm:
- Kết quả xét nghiệm thai tại nhà âm tính giả.
- Không có triệu chứng mang thai.
- Không để ý hoặc bỏ qua các triệu chứng mang thai.
- Không biết các triệu chứng mang thai.
Dấu hiệu của mang thai ẩn
Các triệu chứng của mang thai ẩn tương tự như mang thai thông thường. Sự khác biệt nằm ở chỗ bạn không nhận ra rằng các triệu chứng đó là do mang thai. Ví dụ, bạn có thể nghĩ rằng mình bị buồn nôn do ăn phải thức ăn không hợp vệ sinh, hoặc mệt mỏi do thiếu ngủ.
Các triệu chứng khác của mang thai ẩn có thể bao gồm:
- Trễ kinh: Đối với nhiều người, trễ kinh là dấu hiệu mang thai rõ ràng nhất. Tuy nhiên, nếu kinh nguyệt của bạn vốn không đều, bạn có thể không nhận ra mình bị trễ kinh do mang thai.
- Ra máu báo hoặc chảy máu nhẹ: Bạn có thể bị ra máu báo trong giai đoạn đầu thai kỳ và nhầm lẫn với kinh nguyệt.
- Kết quả xét nghiệm thai âm tính giả: Điều này có nghĩa là bạn thực sự có thai, nhưng kết quả xét nghiệm lại cho thấy bạn không có. Để chắc chắn, tốt nhất bạn nên liên hệ với bác sĩ để xác nhận việc mang thai.
- Tăng cân hoặc bụng to: Bạn có thể không nhận thấy mình tăng cân do mang thai, hoặc cho rằng bụng to lên là do ăn uống.
- Cảm nhận thai máy: Thông thường, phải đến khoảng giữa thai kỳ bạn mới bắt đầu cảm nhận được thai máy. Nếu bạn có nhau thai bám mặt trước (anterior placenta), việc cảm nhận thai máy có thể khó khăn hơn. Trong trường hợp mang thai ẩn, đây có thể là lý do bạn không nhận ra mình có thai.
- Không biết các triệu chứng mang thai: Nếu bạn còn trẻ hoặc có khuyết tật về phát triển, bạn có thể không biết các dấu hiệu mang thai phổ biến như trễ kinh, ngực căng tức hoặc buồn nôn.
Mang thai ẩn kéo dài bao lâu?
Hầu hết mọi người nhận ra mình mang thai vào khoảng tuần thứ 20 của thai kỳ. Tuy nhiên, có trường hợp không nhận ra mình mang thai trong suốt 40 tuần. Đã có những trường hợp phụ nữ đến phòng cấp cứu vì đau vùng chậu và phát hiện ra mình đang chuyển dạ.
Một số nghiên cứu cho thấy mang thai ẩn có nhiều khả năng dẫn đến sinh non do thiếu chăm sóc trước sinh, dinh dưỡng kém hoặc lựa chọn lối sống không lành mạnh.
Chẩn đoán và xét nghiệm
Chẩn đoán mang thai ẩn như thế nào?
Các bác sĩ chẩn đoán mang thai ẩn tương tự như mang thai thông thường, thông qua:
- Siêu âm.
- Xét nghiệm máu.
- Xét nghiệm nước tiểu.
Điều trị và quản lý
Điều trị mang thai ẩn như thế nào?
Phương pháp điều trị mang thai ẩn phụ thuộc vào thời điểm bạn phát hiện ra mình mang thai. Nếu bạn còn cách ngày dự sinh vài tháng, bác sĩ sẽ cố gắng giúp bạn bắt kịp tiến độ chăm sóc trước sinh, bao gồm:
- Xét nghiệm máu và nước tiểu.
- Siêu âm.
- Đo chiều cao đáy tử cung.
- Khám sức khỏe tổng quát.
- Tư vấn về dinh dưỡng và lối sống.
Phòng ngừa
Có thể ngăn ngừa mang thai ẩn không?
Cách tốt nhất để ngăn ngừa mang thai ẩn là nhận thức rõ về cơ thể và sức khỏe sinh sản của bạn. Nếu bạn cho rằng có khả năng mình đang mang thai, tốt nhất bạn nên thực hiện xét nghiệm thai tại nhà hoặc đến gặp bác sĩ để xét nghiệm máu hoặc nước tiểu.
Tiên lượng và biến chứng
Biến chứng của mang thai ẩn là gì?
Các biến chứng của mang thai ẩn chủ yếu do không biết mình đang mang thai, bao gồm:
- Không được chăm sóc thai kỳ: Do không biết mình đang mang thai, bạn sẽ không được bác sĩ theo dõi và chăm sóc trước sinh. Điều này có nghĩa là bạn không được thực hiện các xét nghiệm máu cần thiết, tư vấn dinh dưỡng, siêu âm hoặc các hỗ trợ khác cần thiết cho một thai kỳ khỏe mạnh. Việc không biết mình mang thai cũng có thể dẫn đến việc bạn chuyển dạ một mình mà không có sự giúp đỡ của bác sĩ có chuyên môn.
- Không điều chỉnh lối sống: Hút thuốc lá và uống rượu là những hành vi có hại trong thai kỳ. Do không biết mình đang mang thai, bạn có thể sử dụng các chất này hoặc dùng các loại thuốc và thực phẩm chức năng khác thường không an toàn khi mang thai.
- Nguy cơ mắc các bệnh lý cao hơn: Bạn sẽ không được chăm sóc hoặc xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán các bệnh lý nhất định như tiểu đường thai kỳ hoặc tiền sản giật.
- Nguy cơ dị tật bẩm sinh cao hơn: Thai nhi có nguy cơ mắc các dị tật bẩm sinh do bạn không được xét nghiệm di truyền hoặc các đánh giá khác giúp chẩn đoán các rối loạn bẩm sinh.
Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng trẻ sơ sinh được sinh ra từ những ca mang thai ẩn có nhiều khả năng bị sinh non hơn, điều này khiến trẻ có nguy cơ chậm phát triển hoặc mắc các vấn đề về hô hấp.
Lời khuyên
Việc không biết mình đang mang thai là một tình trạng có thật. Trong trường hợp mang thai ẩn, bạn có thể trải qua vài tháng hoặc toàn bộ thai kỳ mà không hề hay biết. Điều tốt nhất bạn có thể làm nếu bạn có hoạt động tình dục là biết các dấu hiệu mang thai và thực hiện xét nghiệm thai nếu bạn nghi ngờ mình có thể mang thai. Chăm sóc trước sinh thường xuyên là rất quan trọng cho sức khỏe và sự an toàn của bạn và thai nhi.
