Mắt bị rát là một cảm giác khó chịu, nóng rát hoặc châm chích ở một hoặc cả hai mắt. Tình trạng này có thể gây đau đớn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, gây khó khăn trong công việc và lái xe. Đôi khi, cảm giác rát mắt xuất hiện đột ngột và biến mất nhanh chóng, nhưng cũng có khi kéo dài hàng tuần hoặc thậm chí hàng tháng.
Nguyên Nhân Gây Rát Mắt
Cảm giác rát mắt thường là do phản ứng với sự kích ứng hoặc thiếu chất bôi trơn (nước mắt) trên bề mặt nhãn cầu. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
- Khô mắt: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi mắt không sản xuất đủ nước mắt hoặc nước mắt có chất lượng kém, mắt sẽ bị khô, dẫn đến cảm giác rát, khó chịu.
- Dị ứng: Các tác nhân gây dị ứng như phấn hoa, bụi, lông động vật có thể gây viêm kết mạc dị ứng, dẫn đến ngứa, đỏ và rát mắt.
- Viêm bờ mi: Tình trạng viêm nhiễm ở mí mắt có thể gây kích ứng, đóng vảy và rát mắt.
- Viêm kết mạc (đau mắt đỏ): Nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn có thể gây viêm kết mạc, dẫn đến đỏ, ngứa, chảy nước mắt và rát mắt.
- Các yếu tố môi trường: Khói, bụi, gió, ánh nắng mặt trời, không khí khô hanh hoặc tiếp xúc với hóa chất cũng có thể gây kích ứng và rát mắt.
- Sử dụng kính áp tròng: Đeo kính áp tròng quá lâu hoặc không vệ sinh kính đúng cách có thể gây khô mắt, kích ứng và rát mắt.
- Rối loạn chức năng tuyến Meibomius (MGD): Tuyến Meibomius sản xuất dầu giúp ngăn ngừa nước mắt bốc hơi quá nhanh. Khi tuyến này bị tắc nghẽn hoặc hoạt động không hiệu quả, mắt sẽ bị khô và rát.
- Các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như hội chứng Sjogren, viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống cũng có thể gây khô mắt và rát mắt.
Các Triệu Chứng Đi Kèm
Ngoài cảm giác rát, bạn có thể gặp các triệu chứng khác như:
- Ngứa mắt
- Đỏ mắt
- Chảy nước mắt
- Cảm giác có dị vật trong mắt
- Nhìn mờ
- Nhạy cảm với ánh sáng
- Khô mắt
Chẩn Đoán
Để xác định nguyên nhân gây rát mắt, bác sĩ có thể thực hiện các bước sau:
- Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, thời gian xuất hiện, tiền sử bệnh cá nhân và gia đình, các loại thuốc đang sử dụng.
- Khám mắt: Bác sĩ sẽ kiểm tra thị lực, đánh giá bề mặt nhãn cầu, mí mắt và tuyến lệ.
- Các xét nghiệm khác: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm bổ sung như xét nghiệm nước mắt Schirmer, xét nghiệm nhuộm màu bề mặt nhãn cầu để đánh giá tình trạng khô mắt hoặc xét nghiệm dị ứng.
Điều Trị
Phương pháp điều trị rát mắt phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
Điều trị tại nhà
Trong nhiều trường hợp, bạn có thể giảm triệu chứng rát mắt bằng các biện pháp tại nhà:
- Sử dụng nước mắt nhân tạo: Nước mắt nhân tạo giúp bôi trơn bề mặt nhãn cầu, giảm khô mắt và cảm giác rát.
- Chườm ấm: Chườm ấm lên mắt có thể giúp làm dịu kích ứng và giảm viêm bờ mi.
- Vệ sinh mí mắt: Sử dụng dung dịch vệ sinh mí mắt chuyên dụng hoặc pha loãng dầu gội trẻ em với nước ấm để nhẹ nhàng làm sạch mí mắt, loại bỏ vảy và bụi bẩn.
- Uống đủ nước: Uống đủ nước giúp duy trì độ ẩm cho cơ thể và giảm khô mắt.
- Tránh các tác nhân gây kích ứng: Hạn chế tiếp xúc với khói, bụi, gió, ánh nắng mặt trời và các hóa chất.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm: Máy tạo độ ẩm có thể giúp tăng độ ẩm trong không khí, giảm khô mắt.
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Ngủ đủ giấc giúp mắt được thư giãn và phục hồi.
Điều trị y tế
Nếu các biện pháp tại nhà không hiệu quả, bạn nên đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị. Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc sau:
- Thuốc kháng histamine: Thuốc kháng histamine giúp giảm ngứa và các triệu chứng dị ứng.
- Thuốc nhỏ mắt kháng viêm: Thuốc nhỏ mắt chứa corticosteroid hoặc các chất ức chế miễn dịch có thể giúp giảm viêm trong các trường hợp viêm kết mạc hoặc viêm bờ mi nặng.
- Thuốc nhỏ mắt kháng sinh: Thuốc nhỏ mắt kháng sinh được sử dụng để điều trị viêm kết mạc do vi khuẩn.
- Thuốc nhỏ mắt kích thích sản xuất nước mắt: Các loại thuốc này giúp tăng cường sản xuất nước mắt tự nhiên.
Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu:
- Cảm giác rát mắt kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn.
- Xuất hiện các triệu chứng khác như đau mắt, giảm thị lực, nhạy cảm với ánh sáng, chảy mủ.
- Các biện pháp điều trị tại nhà không hiệu quả.
- Bạn có tiền sử các bệnh lý về mắt hoặc các bệnh toàn thân có thể gây khô mắt.
Rát mắt có thể là một triệu chứng khó chịu, nhưng thường không nghiêm trọng. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải xác định nguyên nhân gây bệnh và điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và có phương pháp điều trị phù hợp.
