Tổng quan
Phình động mạch đùi là gì?
Phình động mạch đùi là tình trạng một đoạn của động mạch đùi (động mạch chính ở đùi) bị giãn ra hoặc phình to, kích thước lớn gấp đôi so với bình thường. Khi điều này xảy ra, tất cả các lớp của thành động mạch đều bị kéo căng quá mức. Điều này làm suy yếu thành động mạch, khiến nó dễ bị rách. Nếu nó bị rách, bạn có thể mất rất nhiều máu từ động mạch lớn này.
Các loại phình động mạch đùi
Các bác sĩ phân loại phình động mạch đùi theo vị trí của chúng. Có bốn loại chính:
- Phình động mạch đùi loại I: Vết phình dừng lại trước điểm chia nhánh của động mạch đùi chung thành hai động mạch nhỏ hơn (động mạch đùi sâu và động mạch đùi nông).
- Phình động mạch đùi loại II: Vết phình bao gồm cả điểm chia nhánh và động mạch đùi sâu.
- Phình động mạch đùi loại III: Vết phình chỉ liên quan đến động mạch đùi nông (một trong các nhánh của động mạch đùi chung).
- Phình động mạch đùi loại IV: Vết phình chỉ liên quan đến động mạch đùi sâu.
Ai có nguy cơ mắc phình động mạch đùi?
Phình động mạch đùi thường gặp ở nam giới, đặc biệt là những người trên 70 tuổi. Bạn có nhiều khả năng mắc bệnh này nếu có các yếu tố nguy cơ sau:
- Huyết áp cao.
- Cholesterol cao.
- Mắc bệnh lý về mô liên kết.
- Sử dụng các sản phẩm thuốc lá.
- Xơ vữa động mạch, chẳng hạn như tiền sử đau tim hoặc bệnh động mạch ngoại biên.
- Tiền sử gia đình có người mắc phình động mạch.
Phình động mạch đùi phổ biến như thế nào?
Phình động mạch đùi là một bệnh lý hiếm gặp, nhưng có thể xảy ra ở cả hai chân. Một số người có thể bị phình động mạch đùi đồng thời với phình động mạch ở một vị trí khác. Tỷ lệ phình động mạch ở mạch máu chân chiếm khoảng 0,007% ở nam giới và tỷ lệ này thậm chí còn thấp hơn ở nữ giới.
Phình động mạch đùi ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
Nếu bạn bị phình động mạch đùi, có thể xảy ra tình trạng hình thành cục máu đông trong động mạch hoặc di chuyển đến một mạch máu khác. Ngoài ra, phình động mạch có thể vỡ ra và gây chảy máu ồ ạt (vỡ phình).
Triệu chứng và Nguyên nhân
Cảm giác khi bị phình động mạch đùi như thế nào?
Các triệu chứng của phình động mạch đùi có thể bao gồm:
- Một khối u ở háng có thể thấy mạch đập.
- Sưng ở cẳng chân.
- Cảm giác áp lực hoặc đau ở háng hoặc chân.
- Hình thành cục máu đông.
- Vỡ phình động mạch (không phổ biến).
Tuy nhiên, có tới 40% số người bị phình động mạch đùi không có bất kỳ triệu chứng nào.
Nguyên nhân gây ra phình động mạch đùi là gì?
Các nguyên nhân gây phình động mạch đùi có thể bao gồm:
- Xơ vữa động mạch (nguyên nhân phổ biến nhất).
- Huyết áp cao.
- Chấn thương do tai nạn hoặc va chạm.
- Các bệnh ảnh hưởng đến mô liên kết, chẳng hạn như hội chứng Ehlers-Danlos, hội chứng Marfan.
- Bệnh Behçet.
Những nguyên nhân này có thể làm suy yếu thành động mạch đùi và dẫn đến phình mạch.
Chẩn đoán và Xét nghiệm
Chẩn đoán phình động mạch đùi bằng cách nào?
Bác sĩ có thể phát hiện phình động mạch đùi khi khám sức khỏe. Tuy nhiên, khối phình ở háng có thể trông giống như thoát vị. Các xét nghiệm có thể giúp bác sĩ xác định chính xác tình trạng bệnh.
Những xét nghiệm nào được thực hiện để chẩn đoán phình động mạch đùi?
Các xét nghiệm để chẩn đoán phình động mạch đùi và lên kế hoạch điều trị bao gồm:
- Siêu âm Doppler: Sử dụng sóng âm để tạo ra hình ảnh của động mạch và đánh giá lưu lượng máu.
- Chụp CT mạch máu (CTA): Sử dụng tia X và thuốc cản quang để tạo ra hình ảnh chi tiết của động mạch.
- Chụp cộng hưởng từ mạch máu (MRA): Sử dụng từ trường và sóng radio để tạo ra hình ảnh của động mạch.
- Chụp động mạch: Thủ thuật xâm lấn sử dụng ống thông và thuốc cản quang để chụp ảnh động mạch.
Quản lý và Điều trị
Điều trị phình động mạch đùi như thế nào?
Vì nguy cơ vỡ phình động mạch đùi thấp (1% đến 14%), bạn có thể không cần phẫu thuật. Tuy nhiên, bạn có thể cần phẫu thuật để sửa chữa phình động mạch đùi nếu:
- Bạn có cục máu đông hoặc các triệu chứng khác.
- Phình động mạch của bạn bị vỡ.
- Phình động mạch của bạn ngày càng trở nên tồi tệ hơn.
- Đường kính phình động mạch của bạn lớn hơn 2,5 cm.
Để sửa chữa động mạch đùi, bác sĩ phẫu thuật sẽ thực hiện phẫu thuật mở. Điều đó có nghĩa là họ phải rạch da để nhìn và thao tác trên động mạch thay vì rạch những vết nhỏ và sử dụng camera để nhìn vào bên trong. Họ cắt bỏ phình động mạch và thay thế nó bằng một đoạn ghép bằng vải.
Biến chứng của điều trị phình động mạch đùi
Phẫu thuật sửa chữa phình động mạch đùi có thể dẫn đến:
- Nhiễm trùng.
- Chảy máu.
- Hình thành cục máu đông.
Mất bao lâu để phục hồi sau điều trị này?
Bạn sẽ cần phải nằm viện từ ba đến mười ngày sau phẫu thuật. Có thể mất một tháng hoặc hơn để phục hồi hoàn toàn.
Phòng ngừa
Làm thế nào tôi có thể giảm nguy cơ mắc phình động mạch đùi?
Vì xơ vữa động mạch là nguyên nhân chính gây ra phình động mạch đùi, bạn có thể giảm nguy cơ bằng cách kiểm soát cholesterol và huyết áp. Tập thể dục thường xuyên và ăn một chế độ ăn ít chất béo có thể là tất cả những gì bạn cần để kiểm soát bệnh. Tuy nhiên, nhiều người cần dùng thuốc hạ cholesterol.
Tiên lượng
Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi bị phình động mạch đùi?
Phình động mạch đùi sẽ không tự khỏi nếu không được điều trị. Bác sĩ có thể theo dõi thường xuyên để xem nó có lớn hơn không và có cần điều trị hay không.
Tiên lượng cho phình động mạch đùi
Việc sửa chữa phình động mạch thường mang lại kết quả tốt, với tỷ lệ tử vong từ 1% đến 5% trong thời gian phẫu thuật. Năm năm sau phẫu thuật, khoảng 85% mạch máu được sửa chữa vẫn mở. Điều này có nghĩa là máu có thể lưu thông dễ dàng.
Sống chung với bệnh
Làm thế nào để tôi tự chăm sóc bản thân?
Bác sĩ sẽ cần kiểm tra động mạch của bạn thường xuyên trong suốt quãng đời còn lại. Kiểm tra thường xuyên giúp họ tìm thấy bất kỳ chứng phình động mạch mới nào trước khi chúng đủ lớn để có nguy cơ vỡ ra. Vì hút thuốc lá làm cho chứng phình động mạch phát triển, bác sĩ sẽ khuyên bạn nên ngừng sử dụng các sản phẩm thuốc lá.
Khi nào tôi nên đến phòng cấp cứu?
Đi khám ngay nếu chân hoặc bàn chân của bạn có các triệu chứng sau:
- Yếu.
- Sưng.
- Đau.
- Tê.
- Lạnh.
- Nhợt nhạt.
Những câu hỏi nào tôi nên hỏi bác sĩ?
Những câu hỏi bạn có thể muốn hỏi bác sĩ bao gồm:
- Bác sĩ có biết nguyên nhân gây ra chứng phình động mạch của tôi không?
- Tôi có cần phẫu thuật cho chứng phình động mạch này không?
- Tôi có nhiều hơn một chứng phình động mạch không?
- Bác sĩ có thể giới thiệu một chế độ ăn uống để giúp giảm cholesterol của tôi không?
Các câu hỏi thường gặp khác
Phân biệt phình động mạch đùi với giả phình động mạch
Giả phình động mạch phổ biến hơn phình động mạch đùi. Giả phình động mạch có thể xảy ra sau một thủ thuật để chẩn đoán hoặc điều trị vấn đề với động mạch của bạn. Không giống như chứng phình động mạch thực sự, giả phình động mạch không ảnh hưởng đến tất cả các lớp của động mạch.
