Tổng quan
Sa ruột non (Enterocele) là gì?
Sa ruột non, hay còn gọi là enterocele, xảy ra khi một phần ruột non bị sa xuống vùng chậu, gây áp lực lên thành âm đạo và tạo thành một khối phồng. Đây là một dạng của sa các cơ quan vùng chậu, ảnh hưởng đến hệ sinh sản của phụ nữ.
Sa ruột non phổ biến như thế nào?
Ước tính có khoảng 3% đến 6% phụ nữ ở Hoa Kỳ gặp phải tình trạng sa các cơ quan vùng chậu ở các mức độ khác nhau. Tình trạng này thường gặp nhất ở phụ nữ sau mãn kinh, đặc biệt là những người gốc Âu hoặc gốc Tây Ban Nha. Sa ruột non có thể ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ, gây ra sự khó chịu và bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày.
Triệu chứng và Nguyên nhân
Nguyên nhân gây ra sa ruột non?
Sa ruột non xảy ra khi các cơ, mô liên kết và dây chằng ở vùng chậu (sàn chậu) bị suy yếu hoặc tổn thương. Các cơ và mô này có chức năng nâng đỡ ruột, tử cung và âm đạo.
Ruột non là một phần của hệ tiêu hóa. Bình thường, các cơ và dây chằng giữ ruột non ở vị trí cố định trong bụng dưới và vùng chậu trên. Khi các mô này suy yếu, ruột non có thể trượt xuống thấp hơn vào vùng chậu, nằm giữa âm đạo và trực tràng. Ruột non sau đó sẽ gây áp lực lên thành trên của âm đạo.
Sa ruột non có thể xảy ra đồng thời với các dạng sa các cơ quan vùng chậu khác, chẳng hạn như:
- Sa bàng quang (Cystocele): Bàng quang sa vào âm đạo.
- Sa trực tràng (Rectocele): Trực tràng sa vào âm đạo.
- Sa tử cung (Uterine prolapse): Tử cung sa vào âm đạo.
Ai có nguy cơ bị sa ruột non?
Nguy cơ phát triển sa ruột non tăng lên trong và sau thời kỳ mãn kinh, khi nồng độ estrogen giảm. Estrogen giúp duy trì sự chắc khỏe của các cơ vùng chậu. Hơn 1/3 phụ nữ mắc các rối loạn sàn chậu như sa ruột non nằm trong độ tuổi từ 60 đến 79. Khoảng một nửa số người mắc bệnh này trên 80 tuổi.
Các yếu tố khác làm suy yếu cơ sàn chậu và gây ra sa ruột non bao gồm:
- Mang thai và sinh con: Quá trình mang thai và sinh con, đặc biệt là sinh nhiều lần hoặc sinh con to, có thể gây áp lực lớn lên sàn chậu, dẫn đến suy yếu các cơ và dây chằng.
- Béo phì: Thừa cân hoặc béo phì làm tăng áp lực lên các cơ vùng chậu.
- Táo bón mãn tính: Rặn mạnh khi đi tiêu có thể làm suy yếu các cơ sàn chậu.
- Ho mãn tính: Ho kéo dài do các bệnh như viêm phế quản mãn tính hoặc hen suyễn cũng có thể gây áp lực lên sàn chậu.
- Nâng vật nặng thường xuyên: Thường xuyên nâng hoặc mang vác vật nặng có thể làm tăng nguy cơ sa ruột non.
- Tiền sử phẫu thuật vùng chậu: Một số phẫu thuật vùng chậu có thể làm suy yếu các cơ và dây chằng nâng đỡ.
- Yếu tố di truyền: Một số phụ nữ có thể có yếu tố di truyền khiến họ dễ bị sa ruột non hơn.
Triệu chứng của sa ruột non là gì?
Một số phụ nữ không có triệu chứng. Khi có triệu chứng, chúng có thể bao gồm:
- Cảm giác có khối phồng ở âm đạo: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, người bệnh có thể cảm thấy hoặc sờ thấy một khối phồng ở âm đạo.
- Khó khăn khi đi tiêu: Cảm giác đi tiêu không hết, hoặc cần phải dùng tay ấn vào âm đạo để hỗ trợ việc đi tiêu.
- Cảm giác tức nặng, đau âm ỉ hoặc đầy ở vùng chậu: Cảm giác này có thể tăng lên khi quan hệ tình dục hoặc hoạt động thể chất, sau khi đứng lâu hoặc khi ho.
- Rò rỉ nước tiểu (tiểu không kiểm soát): Sa ruột non có thể gây áp lực lên bàng quang, dẫn đến tiểu không kiểm soát.
- Đau lưng dưới: Cơn đau có thể giảm khi nằm xuống.
- Khó chịu khi quan hệ tình dục: Cảm giác đau hoặc khó chịu trong quá trình giao hợp.
Chẩn đoán và Xét nghiệm
Chẩn đoán sa ruột non như thế nào?
Bạn có thể phát hiện ra mình bị sa ruột non khi bác sĩ khám phụ khoa. Bác sĩ có thể cảm nhận được khối phồng do ruột non chèn vào âm đạo. Bác sĩ có thể yêu cầu bạn ho hoặc rặn trong khi khám để cảm nhận rõ hơn khối phồng. Bác sĩ cũng có thể thực hiện khám trực tràng.
Bạn cũng có thể được chỉ định thực hiện một hoặc nhiều xét nghiệm sau:
- Nội soi bàng quang (Cystoscopy): Sử dụng một ống soi nhỏ có gắn đèn (cystoscope) để kiểm tra bàng quang và vị trí của nó.
- Chẩn đoán hình ảnh: Các xét nghiệm như chụp cộng hưởng từ (MRI) vùng chậu, siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT scan) để kiểm tra các cơ sàn chậu và tìm kiếm các cơ quan bị sa.
- Kiểm tra niệu động học (Urodynamic testing): Để kiểm tra chức năng bàng quang và tìm nguyên nhân gây tiểu không kiểm soát.
Quản lý và Điều trị
Sa ruột non được quản lý hoặc điều trị như thế nào?
Có các phương pháp điều trị không phẫu thuật và phẫu thuật cho sa ruột non. Bác sĩ sẽ thảo luận các lựa chọn điều trị với bạn. Tuổi tác, sức khỏe tổng thể và các triệu chứng của bạn có thể quyết định phương pháp điều trị tốt nhất.
Các phương pháp điều trị sa ruột non bao gồm:
- Vòng nâng (Pessary): Một thiết bị bằng cao su (latex) hoặc nhựa (silicone) có thể tháo rời được đặt vào âm đạo để hỗ trợ các cơ sàn chậu. Vòng nâng có thể giúp bạn trong khi chờ phẫu thuật. Nó không loại bỏ hoàn toàn tình trạng sa ruột non.
- Bài tập sàn chậu (Kegels): Để tăng cường sức mạnh cho các cơ sàn chậu. Bác sĩ có thể khuyên bạn nên làm việc với một nhà vật lý trị liệu chuyên về trị liệu sàn chậu. Chuyên gia này có thể sử dụng liệu pháp phản hồi sinh học và các kỹ thuật khác để giúp bạn học cách thực hiện các bài tập một cách chính xác.
- Phẫu thuật: Để đưa ruột non trở lại vị trí ban đầu và sửa chữa các mô bị растя hoặc rách. Các bác sĩ phẫu thuật thường thực hiện một thủ thuật xâm lấn tối thiểu thông qua âm đạo.
Phòng ngừa
Làm thế nào để ngăn ngừa sa ruột non?
Các bước sau có thể giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh sa ruột non hoặc các vấn đề về sàn chậu khác:
- Ăn một chế độ ăn giàu chất xơ và giữ đủ nước để ngăn ngừa táo bón.
- Nhờ giúp đỡ khi nâng vật nặng.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Điều trị ho mãn tính.
- Bỏ hút thuốc lá nếu bạn hút thuốc.
Tiên lượng
Tiên lượng cho những người bị sa ruột non là gì?
Các phương pháp điều trị không phẫu thuật thường làm giảm các triệu chứng của sa ruột non. Một số phụ nữ không gặp vấn đề gì và không cần điều trị. Sa ruột non hiếm khi gây ra các vấn đề nghiêm trọng.
Sống chung với sa ruột non
Khi nào tôi nên gọi bác sĩ?
Bạn nên gọi cho bác sĩ nếu bạn gặp phải:
- Cảm giác nặng hoặc tức ở vùng chậu không cải thiện khi nghỉ ngơi.
- Khó khăn khi đi tiêu kéo dài.
- Tiểu không kiểm soát mới xuất hiện hoặc trở nên tồi tệ hơn.
- Đau ở vùng chậu hoặc lưng dưới ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Những câu hỏi nào tôi nên hỏi bác sĩ?
Bạn có thể muốn hỏi bác sĩ:
- Nguyên nhân gây ra sa ruột non là gì?
- Phương pháp điều trị tốt nhất cho tôi là gì?
- Tôi có nguy cơ mắc các vấn đề khác không?
- Tôi có nên theo dõi các dấu hiệu của biến chứng không?
- Tôi nên thay đổi lối sống như thế nào để cải thiện tình trạng bệnh?
Phụ nữ sau mãn kinh và những người đã sinh con có nguy cơ mắc bệnh sa ruột non cao nhất. Nhiều phụ nữ không có triệu chứng và không cần điều trị. Nếu tình trạng sa gây ra các vấn đề, bác sĩ có thể thảo luận các lựa chọn điều trị. Hầu hết phụ nữ đều giảm bớt triệu chứng nhờ các phương pháp điều trị không phẫu thuật. Bạn có thể học cách thực hiện các bài tập sàn chậu (Kegels) hoặc sử dụng một thiết bị hỗ trợ có thể tháo rời gọi là vòng nâng. Hiếm khi, một người phụ nữ cần phẫu thuật.
