Tổng quan
Số lượng tế bào hồng cầu cao là gì?
Số lượng tế bào hồng cầu cao (erythrocytosis) là tình trạng số lượng hồng cầu trong máu cao hơn mức bình thường. Hồng cầu là một trong những thành phần chính của máu, cùng với bạch cầu và tiểu cầu. Chức năng chính của hồng cầu là vận chuyển oxy từ phổi đến các cơ quan và mô trong cơ thể. Khi số lượng hồng cầu quá cao, máu trở nên đặc hơn, gây cản trở lưu thông máu và có thể dẫn đến các biến chứng sức khỏe.
Thế nào là số lượng tế bào hồng cầu cao?
Số lượng hồng cầu được đo bằng số lượng tế bào trên một microliter máu (mcL). Phạm vi bình thường có thể thay đổi tùy theo phòng xét nghiệm, nhưng nhìn chung, các giá trị tham khảo như sau:
- Nam giới: 4,7 đến 6,1 triệu tế bào/mcL
- Nữ giới: 4,2 đến 5,4 triệu tế bào/mcL
- Trẻ em: 4,0 đến 5,5 triệu tế bào/mcL
Nếu kết quả xét nghiệm máu của bạn cho thấy số lượng hồng cầu vượt quá các giá trị này, bạn có thể bị erythrocytosis. Bác sĩ sẽ cần thực hiện thêm các xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Ý nghĩa của việc số lượng tế bào hồng cầu cao?
Số lượng hồng cầu cao có nghĩa là máu của bạn đặc hơn bình thường. Điều này có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim và tắc nghẽn mạch máu ở các cơ quan khác. Ngoài ra, erythrocytosis có thể là dấu hiệu của một bệnh lý tiềm ẩn cần được chẩn đoán và điều trị.
Làm thế nào để biết số lượng tế bào hồng cầu có cao hay không?
Cách duy nhất để biết chính xác số lượng hồng cầu của bạn là thông qua xét nghiệm máu. Xét nghiệm này thường được thực hiện như một phần của công thức máu toàn bộ (CBC), một xét nghiệm thường quy để đánh giá sức khỏe tổng quát.
Để lấy mẫu máu, kỹ thuật viên sẽ sử dụng kim tiêm để lấy máu từ tĩnh mạch trên cánh tay của bạn. Máu sau đó sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích.
Triệu chứng của số lượng tế bào hồng cầu cao là gì?
Ở giai đoạn đầu, nhiều người có số lượng hồng cầu cao không gặp bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào. Tuy nhiên, khi tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn, các triệu chứng sau có thể xuất hiện:
- Đau đầu
- Chóng mặt
- Mệt mỏi
- Khó thở
- Thay đổi thị lực
- Ngứa ngáy, đặc biệt là sau khi tắm nước ấm
- Da đỏ bừng, đặc biệt là ở mặt, bàn tay và bàn chân
- Lách to
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây ra số lượng tế bào hồng cầu cao?
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến số lượng hồng cầu cao, bao gồm cả các bệnh lý tiềm ẩn và các yếu tố lối sống.
Các bệnh lý có thể gây tăng số lượng hồng cầu:
- Bệnh tim: Các bệnh tim gây thiếu oxy máu mãn tính, chẳng hạn như suy tim và bệnh tim bẩm sinh, có thể kích thích cơ thể sản xuất nhiều hồng cầu hơn để bù đắp cho tình trạng thiếu oxy.
- Bệnh phổi: Các bệnh phổi mãn tính như khí phế thũng, COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính) và xơ phổi có thể làm giảm khả năng hấp thụ oxy của phổi, dẫn đến tăng sản xuất hồng cầu.
- Chứng ngưng thở khi ngủ: Tình trạng này gây ra những khoảng dừng ngắn trong hơi thở khi ngủ, dẫn đến giảm oxy máu và kích thích sản xuất hồng cầu.
- U thận: Một số khối u thận có thể sản xuất erythropoietin (EPO), một hormone kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu.
- Bệnh đa hồng cầu nguyên phát (Polycythemia vera): Đây là một bệnh ung thư máu hiếm gặp, trong đó tủy xương sản xuất quá nhiều hồng cầu.
Các yếu tố lối sống có thể gây tăng số lượng hồng cầu:
- Hút thuốc lá: Khói thuốc lá chứa carbon monoxide, một chất khí làm giảm khả năng vận chuyển oxy của máu, buộc cơ thể phải sản xuất nhiều hồng cầu hơn.
- Sống ở vùng cao: Ở vùng cao, nồng độ oxy trong không khí thấp hơn, kích thích cơ thể sản xuất nhiều hồng cầu hơn để đáp ứng nhu cầu oxy của các mô.
- Sử dụng doping máu: Một số vận động viên sử dụng các chất kích thích sản xuất hồng cầu như erythropoietin (EPO) hoặc steroid đồng hóa để cải thiện thành tích thi đấu.
Ung thư nào gây ra số lượng tế bào hồng cầu cao?
Mặc dù nhiều loại ung thư thực sự làm giảm số lượng hồng cầu, nhưng có một số loại ung thư có thể dẫn đến số lượng hồng cầu cao, bao gồm:
- Bệnh đa hồng cầu nguyên phát (Polycythemia vera)
- Ung thư tế bào thận (Renal cell carcinoma)
- Ung thư biểu mô tế bào gan (Hepatocellular carcinoma)
Căng thẳng (Stress) có thể gây ra số lượng tế bào hồng cầu cao không?
Có, nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa căng thẳng và ảnh hưởng của nó đối với các tế bào máu. Căng thẳng có thể dẫn đến tăng số lượng hồng cầu, bạch cầu trung tính và tiểu cầu.
Điều trị và chăm sóc
Điều trị số lượng tế bào hồng cầu cao như thế nào?
Việc điều trị số lượng hồng cầu cao phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Nếu một bệnh lý là nguyên nhân gây ra tình trạng này, bác sĩ có thể đề nghị các thủ thuật hoặc thuốc để giảm số lượng hồng cầu.
Nếu bạn bị bệnh đa hồng cầu nguyên phát, bác sĩ có thể kê đơn hydroxyurea, một loại thuốc giúp làm chậm quá trình sản xuất hồng cầu của cơ thể. Bạn sẽ cần thường xuyên đến gặp bác sĩ khi dùng hydroxyurea để đảm bảo rằng lượng hồng cầu của bạn không giảm quá thấp. Thông thường, những người bị bệnh đa hồng cầu nguyên phát cũng trải qua quá trình rút máu định kỳ (phlebotomy trị liệu) để giữ cho số lượng hồng cầu được kiểm soát.
Có nên lo lắng nếu số lượng tế bào hồng cầu cao?
Không nhất thiết. Mặc dù số lượng hồng cầu cao có thể chỉ ra một bệnh hoặc rối loạn, nhưng nó không phải lúc nào cũng có nghĩa là bạn có vấn đề về sức khỏe. Các yếu tố khác – như sống ở vùng cao – cũng có thể ảnh hưởng đến số lượng hồng cầu của bạn.
Nhưng, nếu bạn có số lượng hồng cầu cao, bạn nên thực hiện thêm các xét nghiệm. Bằng cách này, bác sĩ có thể tìm ra nguyên nhân và xác định xem có cần điều trị hay không.
Có thể ngăn ngừa số lượng hồng cầu cao không?
Bạn không phải lúc nào cũng có thể ngăn ngừa số lượng hồng cầu cao. Nhưng, có những điều bạn có thể làm để giảm nguy cơ của mình. Ví dụ:
- Uống nhiều nước.
- Tránh cà phê, soda và các loại thuốc lợi tiểu khác.
- Bỏ thuốc lá.
- Tập thể dục thường xuyên.
- Không dùng thực phẩm bổ sung sắt nếu không có chỉ định của bác sĩ.
- Không dùng steroid đồng hóa hoặc các loại thuốc tăng cường hiệu suất khác.
- Sử dụng các thiết bị y tế phù hợp, chẳng hạn như máy CPAP, nếu bạn bị ngưng thở khi ngủ.
- Nếu bạn bị suy tim, hãy đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt kế hoạch điều trị của bác sĩ.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Hầu hết mọi người không biết mình có số lượng hồng cầu cao. Nó chỉ được phát hiện khi họ trải qua các xét nghiệm máu cho một vấn đề khác.
Trao đổi với bác sĩ của bạn về kết quả xét nghiệm máu của bạn. Số lượng hồng cầu cao có thể có nghĩa là bạn có một tình trạng sức khỏe tiềm ẩn khác.
Lời khuyên từ VICAS.VN
Hồng cầu đóng một vai trò lớn trong việc mang oxy đi khắp cơ thể. Nhưng khi cơ thể bạn tạo ra quá nhiều, nó có thể làm cho máu của bạn đặc lại và chậm lại, khiến bạn dễ bị đông máu hơn. Quá nhiều hồng cầu cũng có thể chỉ ra một số tình trạng và rối loạn sức khỏe nhất định. Nếu bạn có số lượng hồng cầu cao, điều quan trọng là phải nói chuyện với bác sĩ của bạn. Họ có thể giúp tìm ra lý do tại sao các tế bào hồng cầu của bạn lại tăng cao, xác định xem bạn có cần điều trị hay không và giúp bạn trở lại con đường có sức khỏe tốt hơn.
