Tổng quan
Tổn thương gân kheo là gì?
Tổn thương gân kheo là tình trạng rách hoặc căng cơ (chuột rút) ở nhóm cơ và gân nằm ở mặt sau của đùi. Đây là một trong những chấn thương phổ biến nhất, thường gặp ở các vận động viên.
Gân kheo là gì? Gân kheo hoạt động như thế nào?
Gân kheo kết nối cơ đùi lớn nhất với xương. Chức năng chính của gân kheo là cho phép chân gập (co) và duỗi (duỗi thẳng). Bạn sử dụng gân kheo nhiều nhất khi:
- Chùng chân.
- Chạy.
- Leo trèo.
- Chạy nước rút.
- Nhảy.
- Duỗi người quá xa.
Các cấp độ của tổn thương gân kheo là gì?
Mức độ tổn thương gân kheo được phân loại theo các cấp độ sau:
- Độ 1: Căng cơ nhẹ.
- Độ 2: Rách cơ một phần.
- Độ 3: Rách cơ hoàn toàn.
Ai dễ bị tổn thương gân kheo nhất?
Vận động viên, đặc biệt là những người nhảy, leo trèo và chùng chân. Bạn cũng có nhiều khả năng bị tổn thương gân kheo nếu bạn đã từng bị trước đây.
Tổn thương gân kheo có gây đau không?
Có. Cơn đau ở đùi có thể đến đột ngột.
Triệu chứng và Nguyên nhân
Nguyên nhân gây tổn thương gân kheo?
Tổn thương gân kheo có thể xảy ra theo nhiều cách, phổ biến nhất là do kéo giãn quá mức. Các nguyên nhân khác bao gồm:
- Mệt mỏi do tập luyện quá sức.
- Va chạm trực tiếp vào đùi.
- Khởi động không đầy đủ.
- Chương trình tiền huấn luyện không đầy đủ.
- Tiền sử tổn thương gân kheo.
Triệu chứng của tổn thương gân kheo là gì?
Bạn có thể có các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương.
- Độ 1: Căng cơ: Đau đột ngột ở mặt sau của đùi. Sức mạnh của bạn sẽ không bị ảnh hưởng, nhưng sẽ khó di chuyển chân.
- Độ 2: Rách một phần: Đau hơn độ 1. Bạn có thể bị sưng, bầm tím và mất sức ở chân.
- Độ 3: Rách nghiêm trọng: Đau dữ dội hơn, đau khi chạm vào, sưng và bầm tím. Bạn có thể cảm thấy một tiếng “bốp” khi chấn thương xảy ra.
Các triệu chứng khác bao gồm:
- Xuất hiện cục u hoặc cục cứng ở vùng đùi.
- Co thắt.
- Cứng cơ, đặc biệt là sau khi hạ nhiệt (cool-down).
Điều gì làm cho tổn thương gân kheo trở nên tồi tệ hơn?
Tổn thương gân kheo của bạn có thể trở nên tồi tệ hơn nếu bạn không tuân thủ nguyên tắc R.I.C.E. sau khi bị thương. R.I.C.E. là viết tắt của Rest (Nghỉ ngơi), Ice (Chườm đá), Compression (Băng ép) và Elevation (Nâng cao).
Chẩn đoán và Xét nghiệm
Tổn thương gân kheo được đánh giá và chẩn đoán như thế nào?
Bác sĩ có thể chẩn đoán tổn thương gân kheo dựa trên các triệu chứng bạn mô tả. Họ có thể kiểm tra độ nhạy và kiểm tra sưng và bầm tím xung quanh gân kheo của bạn. Đôi khi họ có thể yêu cầu chụp cộng hưởng từ (MRI).
Bác sĩ nào chẩn đoán tổn thương gân kheo?
Bác sĩ đa khoa có thể chẩn đoán tổn thương gân kheo, trao đổi với bạn về cách điều trị và cho bạn biết khi nào bạn có thể trở lại các hoạt động bình thường. Họ cũng có thể giới thiệu bạn đến một nhà vật lý trị liệu, chuyên gia y học thể thao hoặc bác sĩ chỉnh hình (xương) nếu bạn cần trợ giúp đặc biệt.
Bác sĩ có thể hỏi những câu hỏi nào để giúp chẩn đoán tổn thương gân kheo?
Bạn nên chuẩn bị sẵn sàng để trả lời các câu hỏi mà bác sĩ có thể hỏi. Các câu hỏi có thể bao gồm:
- Bạn đang gặp phải những triệu chứng gì?
- Bạn có bị đau không?
- Cơn đau nằm ở đâu?
- Chấn thương xảy ra khi nào?
- Bạn đang làm gì khi bị thương?
- Bạn đang dùng những loại thuốc nào?
Quản lý và Điều trị
Tổn thương gân kheo được điều trị như thế nào?
Bạn có thể tự điều trị tổn thương gân kheo tại nhà, nhưng một số người có thể cần vật lý trị liệu. Hãy làm theo hướng dẫn của bác sĩ và thử:
Biện pháp khắc phục tại nhà
- Hãy nhớ đến nguyên tắc R.I.C.E.: nghỉ ngơi, chườm đá, băng ép và nâng cao.
- Ngừng hoạt động hoặc ít nhất là giảm bớt các hoạt động cho đến khi hết đau nhức.
- Chườm đá vào khu vực bị thương khoảng 24 đến 48 giờ sau khi bị thương. Chườm đá trong 15 phút, sau đó bỏ ra trong 15 phút và lặp lại.
- Sử dụng băng ép hoặc ống bọc đùi đàn hồi. Nên đeo nó bất cứ khi nào bạn không chườm đá hoặc tắm.
- Thực hiện các bài tập vận động nhẹ nhàng để duy trì sự linh hoạt.
- Ngồi trên bàn với chân bị thương buông thõng. Nhẹ nhàng nâng lên và hạ chân xuống trong thời gian chườm đá. Sau khi chườm đá, nằm sấp và tiếp tục nhẹ nhàng gập và duỗi chân.
- Uống thuốc giảm đau không kê đơn bao gồm thuốc viên, kem và/hoặc gel.
- Sử dụng nạng nếu đi lại quá đau đớn.
Vật lý trị liệu
- Các bài tập tăng cường sức mạnh.
- Các bài tập linh hoạt.
Phẫu thuật
- Phẫu thuật rất hiếm và chỉ cần thiết nếu gân kheo của bạn bị kéo ra khỏi xương.
Có thể có biến chứng nào khi điều trị tổn thương gân kheo không?
Hãy lưu ý rằng bạn có thể bị thương thêm nếu bạn thực hiện các động tác kéo giãn và bài tập quá nhanh. Hãy thực hiện từ từ và giữ liên lạc với bác sĩ về thời điểm an toàn để trở lại các hoạt động bình thường.
Tôi nên ngủ như thế nào khi bị tổn thương gân kheo?
Không có cách ngủ đặc biệt nào có thể giúp ích cho việc điều trị tổn thương gân kheo. Tuy nhiên, hãy nhớ đeo băng ép hoặc ống bọc đùi đàn hồi.
Sau khi điều trị bao lâu thì tôi sẽ cảm thấy tốt hơn? Mất bao lâu để phục hồi?
Mức độ (mức độ nghiêm trọng) của chấn thương sẽ quyết định thời gian bạn phục hồi. Chấn thương độ 1 có thể mất khoảng ba ngày. Chấn thương độ 2 và 3 có thể mất vài tuần đến vài tháng.
Phòng ngừa
Làm thế nào tôi có thể ngăn ngừa tổn thương gân kheo?
Nếu bạn là người chạy bộ hoặc leo trèo, luôn có khả năng bạn có thể bị tổn thương gân kheo. Khả năng này ít xảy ra hơn nếu bạn:
- Khởi động cơ thể trong ít nhất 10 phút trước khi tập thể dục.
- Chạy bộ thay vì chạy nhanh.
- Thực hiện các bài tập thể dục nhịp điệu dễ dàng.
- Thực hiện các bài tập kéo giãn và uốn dẻo trong ba đến năm phút trước và sau một sự kiện thể thao.
- Duy trì một chương trình tăng cường sức mạnh và thể lực tốt.
- Ăn một chế độ ăn uống cân bằng.
Triển vọng/Tiên lượng
Triển vọng cho những người bị tổn thương gân kheo là gì?
Triển vọng rất tích cực. Bạn sẽ lành bệnh trong vòng vài ngày, vài tuần hoặc nhiều nhất là vài tháng.
Tổn thương gân kheo có tự khỏi được không?
Không. Bạn phải tuân theo kế hoạch phục hồi của mình. Nếu bạn tránh xa việc tập thể dục quá lâu, cơ gân kheo của bạn có thể bị teo lại. Cũng có thể có mô sẹo.
Khi nào tôi có thể tập thể dục trở lại?
Hãy làm theo các khuyến nghị của bác sĩ về việc tập thể dục. Bắt đầu với các bài tập kéo giãn rất nhẹ nhàng, sau đó đi bộ hoặc đi xe đạp và các bài tập tăng cường sức mạnh.
Gân kheo của tôi có thể bị thương lại không?
Gân kheo bị căng nhẹ mà không được điều trị đúng cách và không được chữa lành đầy đủ có thể dẫn đến căng gân kheo tái phát.
Sống chung
Tôi có thể sống một cuộc sống bình thường với tổn thương gân kheo không?
Có, nhưng bạn sẽ bị hạn chế. Bạn có thể cần nạng để đi lại và bạn sẽ không thể thực hiện các bài tập thường lệ của mình. Nhưng bạn sẽ có thể tiếp tục các hoạt động khác và duy trì chất lượng cuộc sống của mình.
Khi nào tôi nên đi khám bác sĩ?
Tổn thương gân kheo của bạn có thể chỉ cần được điều trị tại nhà. Tuy nhiên, bạn nên đi khám bác sĩ nếu:
- Chấn thương nghiêm trọng.
- Các triệu chứng của bạn trở nên tồi tệ hơn.
- Chấn thương của bạn không lành.
- Bạn bị ngứa ran hoặc tê đột ngột ở chân.
- Tình trạng sưng tấy đột ngột trở nên tồi tệ hơn.
Khi nào tôi nên đến khoa cấp cứu?
Nếu bạn nghĩ rằng chấn thương của mình đủ nghiêm trọng đến mức bạn không thể đợi để gặp bác sĩ đa khoa, đừng ngần ngại đến khoa cấp cứu. Luôn có khả năng gân kheo của bạn thực sự đã bị tách ra khỏi xương.
Tôi nên hỏi bác sĩ những câu hỏi gì về tổn thương gân kheo của mình?
- Tôi bị tổn thương gân kheo ở mức độ nào?
- Phương pháp điều trị tốt nhất cho tôi là gì?
- Loại thuốc giảm đau nào hiệu quả nhất?
- Tôi có cần gặp chuyên gia không?
