Tổng quan
Mạt gặm (Chigger) là gì?
Mạt gặm (Trombiculidae) là một loài bọ ve, có họ hàng gần với nhện và ve chó. Chúng có kích thước cực nhỏ, gần như không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Sau khi nở từ trứng (ấu trùng), mạt gặm sẽ bám vào và ăn các tế bào da của vật chủ (người hoặc động vật) trước khi rơi xuống và phát triển thành mạt trưởng thành. Mạt gặm được tìm thấy trên khắp thế giới, sống ngoài trời trên cây cối ở các khu vực có nhiều cây cối hoặc cỏ, thường là gần nước. Chúng hoạt động mạnh nhất trong những tháng hè khi nhiệt độ cao.
Vết cắn do mạt gặm là gì?
Ấu trùng mạt gặm sẽ bám vào quần áo của bạn và di chuyển đến da để ăn. Ấu trùng mạt gặm tiết ra một chất hóa học lỏng vào da để tiêu diệt tế bào da (enzyme tiêu hóa). Các tế bào da chết tạo thành một ống hút nhỏ (stylostome) để mạt gặm hút mô da của bạn. Hóa chất của mạt gặm gây ngứa rất dữ dội trong 24-48 giờ đầu trước khi giảm dần trong hai tuần tiếp theo. Mạt gặm sẽ rơi khỏi da của bạn nếu bạn bắt đầu gãi.
Hình ảnh vết cắn do mạt gặm với các nốt đỏ nhỏ và gây ngứa trên da.
Ai dễ bị mạt gặm cắn?
Bất kỳ ai có thể bị mạt gặm cắn nếu họ vô tình để mạt gặm bám vào quần áo khi ở ngoài trời, đặc biệt là ở những khu vực có cỏ, ẩm ướt hoặc nhiều cây cối.
Mạt gặm thường cắn ở đâu?
Mạt gặm sống ở những khu vực có cỏ hoặc nhiều cây cối và bám vào quần áo của bạn. Những vị trí chúng thích ăn nhất là những khu vực da và quần áo tiếp xúc gần nhau, đặc biệt là ở cạp quần, đường viền áo ngực và đường viền tất, hoặc nơi da bị gấp. Các khu vực phổ biến mà mạt gặm cắn bao gồm:
- Mắt cá chân.
- Cẳng chân.
- Phía sau đầu gối.
- Eo.
- Háng.
Vết cắn do mạt gặm phổ biến như thế nào?
Vết cắn do mạt gặm rất phổ biến trong những tháng hè khi nhiệt độ ấm đến nóng. Nhiều người không báo cáo bị mạt gặm cắn, vì vậy số lượng ca bệnh thực tế vẫn chưa được biết.
Vết cắn do mạt gặm ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào?
Có thể bạn sẽ không nhận thấy vết cắn do mạt gặm ngay lập tức. Có thể mất đến ba giờ sau khi mạt tiếp xúc với da trước khi bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào. Vết cắn do mạt gặm gây ngứa gần vùng bị cắn.
Triệu chứng và Nguyên nhân
Các triệu chứng của vết cắn do mạt gặm là gì?
Các triệu chứng của vết cắn do mạt gặm bao gồm:
- Một vệt các nốt đỏ hoặc mụn nhỏ li ti trên da.
- Vết cắn nằm ở nơi quần áo bó sát vào cơ thể.
- Ngứa dữ dội.
Nguyên nhân gây ra vết cắn do mạt gặm?
Bạn có thể bị mạt gặm cắn nếu bạn đi qua khu vực có mạt gặm sinh sống, bao gồm:
- Cánh đồng cỏ mọc um tùm.
- Khu vực có nhiều cây cối.
- Vườn tược.
- Đất ẩm gần nước.
- Khu vực có độ ẩm cao (80% trở lên).
Mạt gặm sẽ bám vào quần áo của bạn và di chuyển lên da, nơi chúng cắn.
Chẩn đoán và Xét nghiệm
Vết cắn do mạt gặm được chẩn đoán như thế nào?
Bác sĩ sẽ chẩn đoán vết cắn do mạt gặm sau khi khám trực quan dựa trên hình dạng của vết cắn (theo đường thẳng) và vị trí (nơi quần áo bó sát). Nếu bạn nhớ lại nơi bạn ở khi bị cắn, đặc biệt là ở ngoài trời trong khu vực có cỏ, ẩm ướt hoặc nhiều cây cối, điều này sẽ giúp chẩn đoán tình trạng này.
Quản lý và Điều trị
Vết cắn do mạt gặm có thể gây kích ứng da và gây ra các đốm ngứa. Các lựa chọn điều trị có sẵn.
Điều trị vết cắn do mạt gặm như thế nào?
Vì mạt gặm không đào hang vào da và phát ban thường bắt đầu sau khi mạt đã rời khỏi da, nên không cần điều trị đặc biệt để loại bỏ mạt. Thay vào đó, điều trị vết cắn do mạt gặm tập trung vào việc giảm ngứa, bao gồm:
- Sử dụng kem hoặc thuốc bôi ngoài da (kem calamine).
- Uống diphenhydramine (Benadryl ®) hoặc các thuốc kháng histamine khác.
- Sử dụng thuốc chống ký sinh trùng (permethrin).
- Chườm lạnh.
- Thường xuyên rửa vùng da bị ảnh hưởng bằng xà phòng và nước.
Nếu ngứa dữ dội gây nhiễm trùng, khiến da chuyển sang màu đỏ, sưng tấy hoặc rỉ mủ, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh.
Vết cắn do mạt gặm kéo dài bao lâu?
Cơn ngứa dữ dội nhất trong 24-48 giờ đầu sau khi bị cắn. Các triệu chứng sẽ giảm dần và ngừng sau hai tuần.
Có phương pháp điều trị tại nhà nào cho vết cắn do mạt gặm không?
Vết cắn do mạt gặm có thể được điều trị tại nhà bằng cách sử dụng kem chống ngứa không kê đơn như kem calamine và / hoặc dùng thuốc kháng histamine để giảm ngứa. Mạt gặm không đào hang vào da của bạn, vì vậy không cần bất kỳ biện pháp khắc phục tại nhà nào khác.
Sau khi điều trị bao lâu thì tôi sẽ cảm thấy tốt hơn?
Bạn sẽ cảm thấy dễ chịu ngay lập tức khi sử dụng kem chống ngứa hoặc thuốc kháng histamine, nhưng các triệu chứng có thể kéo dài đến hai tuần, mức độ nghiêm trọng giảm dần theo thời gian.
Phòng ngừa
Làm thế nào tôi có thể giảm nguy cơ bị mạt gặm cắn?
Bạn có thể ngăn ngừa vết cắn do mạt gặm bằng cách:
- Mặc quần áo bảo hộ khi ở ngoài trời (áo sơ mi dài tay, tất cao, quần dài nhét vào ủng).
- Trước khi tham gia các hoạt động ngoài trời, hãy xử lý quần áo bằng thuốc chống côn trùng và ve.
- Sử dụng thuốc xịt côn trùng hoặc thuốc chống muỗi.
- Tránh các hoạt động ngoài trời gần khu vực có cỏ, ẩm ướt và nhiều cây cối vào mùa hè khi nhiệt độ ấm áp.
Triển vọng / Tiên lượng
Tôi có thể mong đợi điều gì nếu tôi bị mạt gặm cắn?
Bạn có thể bị ngứa da tại vị trí bị cắn, thường là ở nơi quần áo bó sát vào da, đặc biệt là ở đường viền tất và cạp quần. Vết cắn do mạt gặm thường tự khỏi trong vòng vài ngày nhưng có thể kéo dài đến hai tuần.
Sống chung với vết cắn do mạt gặm
Làm thế nào để chăm sóc bản thân nếu tôi bị mạt gặm cắn?
Sau khi bị cắn, hãy nhớ điều trị vùng bị ảnh hưởng bằng kem hoặc thuốc mỡ chống ngứa để ngăn ngừa ngứa. Bạn có thể muốn cắt móng tay để tránh rách da và gây kích ứng thêm nếu bạn cảm thấy cần gãi. Bạn nên giặt quần áo bằng nước nóng hoặc xử lý bằng thuốc trừ sâu pyrethroid.
Khi nào tôi nên đến gặp bác sĩ?
Bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc từ bác sĩ nếu:
- Ngứa gây khó chịu tột độ.
- Vết cắn biến thành vết thương hở do gãi.
- Cơn ngứa không biến mất sau hai tuần.
- Da của bạn xung quanh vết cắn bị sưng hoặc rỉ mủ (bị nhiễm trùng).
Tôi nên hỏi bác sĩ những câu hỏi nào?
- Tôi có cần sử dụng thuốc chống ký sinh trùng không?
- Bạn khuyên dùng loại kem hoặc thuốc mỡ nào để ngăn ngừa ngứa?
- Tôi có nên dùng thuốc kháng histamine để ngăn ngừa ngứa không?
Các câu hỏi thường gặp khác
Mạt gặm trông như thế nào?
Mạt gặm còn được gọi là “bọ đỏ” và có một số điểm tương đồng với nhện (động vật chân đốt). Các yếu tố xác định của mạt gặm bao gồm:
- Cực kỳ nhỏ (trung bình 0,3 mm).
- Màu vàng hoặc cam ở giai đoạn ấu trùng và màu đỏ tươi khi trưởng thành.
- Sáu chân khi còn là ấu trùng hoặc tám chân khi trưởng thành.
Sự khác biệt giữa vết cắn do mạt gặm và vết cắn do rệp giường, bọ chét và muỗi là gì?
Mạt gặm, rệp giường, bọ chét và muỗi đều là những loại côn trùng khác nhau có thể cắn và gây kích ứng da của bạn.
