Tổng quan
Viêm quanh móng (Paronychia) là tình trạng viêm nhiễm vùng da xung quanh móng, có thể do chấn thương, kích ứng hoặc nhiễm trùng. Bệnh có thể ảnh hưởng đến cả móng tay và móng chân.
Paronychia xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào da bị tổn thương gần lớp biểu bì và nếp gấp móng, gây nhiễm trùng. Lớp biểu bì là lớp da ở gốc móng, còn nếp gấp móng là nơi da và móng tiếp giáp nhau.
Các bác sĩ thường điều trị paronychia bằng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng. Trong trường hợp có mủ, bác sĩ có thể rạch để dẫn lưu mủ ra ngoài, đồng thời lấy mẫu mủ để xét nghiệm, xác định loại vi khuẩn gây bệnh.
Đôi khi, nhiễm trùng tái phát hoặc các triệu chứng kéo dài hàng tuần (viêm quanh móng mãn tính). Viêm quanh móng mãn tính thường do kích ứng từ các yếu tố nghề nghiệp hoặc môi trường gây ra. Ít gặp hơn, bệnh có thể do nhiễm trùng mãn tính bởi vi khuẩn hoặc nấm.
Paronychia là một bệnh lý móng phổ biến. Bất kỳ ai cũng có thể bị nhiễm trùng móng do vi khuẩn, nhưng bệnh phổ biến hơn ở những người:
- Tiếp xúc với các chất gây kích ứng: Chất tẩy rửa và các hóa chất khác có thể gây kích ứng da và dẫn đến nhiễm trùng giường móng. Những người làm việc với hóa chất mà không đeo găng tay bảo hộ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Cắn móng tay hoặc lớp biểu bì: Cắn móng tay hoặc lớp biểu bì có thể tạo ra những vết nứt nhỏ trên móng hoặc vết cắt trên da, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập.
- Mắc các bệnh về da: Những người có bệnh nền về da có nhiều khả năng bị nhiễm trùng móng hơn.
- Làm việc với nước: Nhân viên pha chế, người rửa bát và những người có công việc thường xuyên phải tiếp xúc với nước có nguy cơ mắc paronychia cao hơn.
Triệu chứng và nguyên nhân
Triệu chứng của viêm quanh móng là gì?
Các triệu chứng của paronychia thường phát triển trong vài giờ hoặc vài ngày, đôi khi có thể lâu hơn. Các triệu chứng xuất hiện ở nơi móng tiếp giáp với da (nếp gấp móng và lớp biểu bì). Các cạnh của móng cũng có thể bị ảnh hưởng.
Các triệu chứng của paronychia bao gồm:
- Đau, sưng và đau nhức xung quanh móng.
- Da đỏ và ấm khi chạm vào.
- Mủ tích tụ dưới da. Áp xe chứa đầy mủ màu trắng đến vàng có thể hình thành. Nếu áp xe hình thành, có thể cần dùng kháng sinh và/hoặc dẫn lưu.
Nếu không điều trị, móng có thể bắt đầu phát triển bất thường, có gờ hoặc lượn sóng. Móng có thể có màu vàng hoặc xanh lục, khô và dễ gãy, thậm chí có thể tách ra khỏi giường móng và rụng.
Nguyên nhân gây viêm quanh móng
Thông thường, paronychia nhiễm trùng là do nhiễm tụ cầu khuẩn. Vi khuẩn Staphylococcus aureus gây ra nhiễm trùng tụ cầu khuẩn. Các vi khuẩn khác (chẳng hạn như Streptococcus pyogenes) cũng có thể gây ra nhiễm trùng. Vi khuẩn xâm nhập vào da thông qua:
- Vết cắt, da bị tổn thương hoặc xước măng rô.
- Móng mọc ngược (điều này xảy ra thường xuyên nhất với móng chân mọc ngược).
- Kích ứng từ nước hoặc hóa chất.
- Chấn thương giường móng hoặc vùng biểu bì do tai nạn, cắn móng tay hoặc làm móng tay, móng chân thường xuyên.
- Một số loại thuốc cũng có thể gây ra paronychia, bao gồm retinoids, thuốc chống ung thư, thuốc HIV và một số loại kháng sinh.
Các loại viêm quanh móng
Có hai loại paronychia, cả hai loại đều có các dấu hiệu và triệu chứng tương tự:
- Viêm quanh móng cấp tính: Các triệu chứng xuất hiện trong vài giờ hoặc vài ngày. Nhiễm trùng chỉ ở nếp gấp móng và không lan sâu hơn vào bên trong ngón tay hoặc ngón chân. Các triệu chứng hết sau khi điều trị và kéo dài dưới sáu tuần.
- Viêm quanh móng mãn tính: Các triệu chứng phát triển chậm hơn so với paronychia cấp tính và thường kéo dài sáu tuần trở lên. Nhiều ngón tay hoặc ngón chân có thể bị nhiễm cùng một lúc. Nấm móng (thường là một loại nấm có tên là candida) có thể xảy ra cùng với nhiễm trùng do vi khuẩn. Candida là một trong nhiều loại nấm gây ra nhiễm nấm móng chân.
Chẩn đoán và xét nghiệm
Chẩn đoán viêm quanh móng bằng cách nào?
Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và khám sức khỏe. Thông thường, không cần xét nghiệm để chẩn đoán nhiễm trùng móng. Đôi khi, bác sĩ có thể lấy mẫu mô và gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra các nguyên nhân gây nhiễm trùng cụ thể như vi khuẩn hoặc nấm. Hiếm khi, nếu nhiễm trùng nghiêm trọng, có thể chỉ định chẩn đoán hình ảnh (chẳng hạn như chụp X-quang) để kiểm tra sự liên quan của xương bên dưới.
Điều trị và quản lý
Có thể điều trị viêm quanh móng tại nhà không?
Các trường hợp paronychia nhẹ có thể được điều trị tại nhà bằng cách ngâm vùng bị nhiễm trùng trong nước ấm khoảng 15 phút, vài lần một ngày và lau khô hoàn toàn sau đó. Việc ngâm giúp dẫn lưu mủ từ dưới da.
Nếu các triệu chứng không cải thiện sau một hoặc hai ngày điều trị tại nhà, hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị bằng kháng sinh hoặc các thủ thuật nhỏ như dẫn lưu mủ nếu có áp xe.
Điều trị viêm quanh móng như thế nào?
Hầu hết các bệnh nhiễm trùng móng do vi khuẩn đều khỏi nhờ kháng sinh, giúp tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng. Hãy tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và hoàn thành toàn bộ liệu trình kháng sinh để tránh nhiễm trùng tái phát.
Nếu mủ tích tụ xung quanh giường móng và không tự thoát ra, bác sĩ có thể rạch để dẫn lưu mủ. Sau khi làm sạch khu vực này, bác sĩ sẽ rạch một đường nhỏ để mủ có thể thoát ra và băng lại. Bạn nên giữ khu vực này sạch sẽ và thay băng khi cần thiết.
Phòng ngừa
Làm thế nào để ngăn ngừa viêm quanh móng?
Để ngăn ngừa nhiễm trùng móng, bạn nên:
- Tránh cắn hoặc nhai móng tay hoặc xước măng rô. Không nên tự ý cắt bỏ lớp biểu bì.
- Cẩn thận không cắt móng tay quá ngắn. Khi cắt lớp biểu bì, tránh cắt quá gần nếp gấp móng.
- Duy trì vệ sinh tốt bằng cách rửa tay và giữ cho móng tay sạch sẽ. Sử dụng xà phòng dịu nhẹ, không gây kích ứng da.
- Sử dụng kem dưỡng da trên nếp gấp móng và lớp biểu bì nếu da bị khô, vì da khô quá mức có thể gây nứt nẻ.
- Đeo găng tay chống thấm nước nếu bạn làm việc với hóa chất hoặc tay bạn sẽ bị ướt trong một thời gian dài.
Tiên lượng
Tiên lượng cho người bị viêm quanh móng như thế nào?
Paronychia thường khỏi khi điều trị. Một số người bị nhiễm trùng nhiều lần hoặc nhiễm trùng tái phát sau khi điều trị (paronychia mãn tính). Nếu không điều trị, nhiễm trùng có thể gây tổn thương cho móng.
Hiếm khi, paronychia không được điều trị có thể ăn sâu hơn vào ngón tay hoặc ngón chân và dẫn đến nhiễm trùng nghiêm trọng, thậm chí lan đến xương bên dưới. Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ cần phải cắt bỏ ngón tay hoặc ngón chân để đảm bảo nhiễm trùng không lan sang phần còn lại của cơ thể. Paronychia mãn tính nghiêm trọng thường ảnh hưởng đến những người mắc bệnh tiểu đường hoặc các tình trạng gây ra các vấn đề về tuần hoàn máu.
Sống chung với viêm quanh móng
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Nếu bạn bị tiểu đường hoặc một tình trạng khác ảnh hưởng đến tuần hoàn máu, hoặc bị suy giảm miễn dịch, hãy gọi cho bác sĩ ngay khi bạn nhận thấy các dấu hiệu nhiễm trùng. Bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc ngay lập tức nếu bạn có một tình trạng ảnh hưởng đến khả năng chống lại nhiễm trùng của cơ thể.
Hãy đến gặp bác sĩ nếu các triệu chứng nghiêm trọng hoặc không khỏi sau vài ngày. Nếu các triệu chứng tái phát sau khi điều trị, hãy gọi cho bác sĩ để được đánh giá.
