Tổng quan
Viêm tuyến giáp sau sinh là gì?
Viêm tuyến giáp sau sinh là một tình trạng hiếm gặp, xảy ra khi tuyến giáp bị viêm trong vòng một năm sau khi sinh. Đây là một dạng của viêm tuyến giáp, hay tình trạng viêm nhiễm tại tuyến giáp. Tuyến giáp là một tuyến hình bướm nằm ở phía trước cổ, có chức năng sản xuất và giải phóng hormone điều chỉnh các quá trình quan trọng của cơ thể, bao gồm cả cách cơ thể sử dụng năng lượng (trao đổi chất).
Viêm tuyến giáp sau sinh thường diễn ra theo các giai đoạn:
- Giai đoạn một: Tình trạng viêm khiến tuyến giáp sản xuất và giải phóng quá nhiều hormone, dẫn đến cường giáp. Giai đoạn này thường xảy ra từ một đến sáu tháng sau khi mang thai và có thể kéo dài từ một tuần đến ba tháng.
- Giai đoạn hai: Tuyến giáp không sản xuất hoặc giải phóng đủ hormone, gây ra suy giáp. Giai đoạn này thường diễn ra từ bốn đến tám tháng sau khi mang thai và có thể kéo dài đến một năm.
- Giai đoạn ba: Chức năng tuyến giáp thường trở lại bình thường và sản xuất đủ lượng hormone cần thiết.
Tuy nhiên, không phải ai cũng trải qua tất cả các giai đoạn theo thứ tự. Một số người có thể bỏ qua giai đoạn suy giáp, chỉ trải qua cường giáp rồi chức năng tuyến giáp trở lại bình thường.
Hiếm gặp hơn, một số trường hợp có thể duy trì ở giai đoạn suy giáp kéo dài và cần liệu pháp thay thế hormone để bù đắp cho lượng hormone tuyến giáp thấp.
Tần suất mắc viêm tuyến giáp sau sinh?
Ước tính có khoảng 5% đến 10% phụ nữ mắc viêm tuyến giáp sau sinh trong vòng một năm sau khi sinh con, phá thai hoặc sảy thai. Tỷ lệ này cao hơn ở những người có nhiều yếu tố nguy cơ, chẳng hạn như có tiền sử bệnh tuyến giáp.
Triệu chứng và Nguyên nhân
Các triệu chứng của giai đoạn một bao gồm lo lắng và rụng tóc. Các triệu chứng của giai đoạn hai bao gồm tăng cân và khô da.
Triệu chứng của viêm tuyến giáp sau sinh là gì?
Thông thường, các triệu chứng của giai đoạn cường giáp (giai đoạn một) không rõ ràng. Nếu có, các triệu chứng thường liên quan đến các chức năng cơ thể bị “tăng tốc”, bao gồm:
Đến giai đoạn suy giáp (giai đoạn hai), hầu hết mọi người mới bắt đầu nhận thấy các triệu chứng rõ rệt. Các triệu chứng của suy giáp thường liên quan đến các chức năng cơ thể bị chậm lại, bao gồm:
Nguyên nhân gây viêm tuyến giáp sau sinh?
Viêm tuyến giáp sau sinh liên quan đến việc các kháng thể kháng tuyến giáp tấn công tuyến giáp. Kháng thể là những “vệ sĩ” của cơ thể, có chức năng chống lại vi trùng gây bệnh. Tuy nhiên, trong trường hợp viêm tuyến giáp sau sinh, các kháng thể này lại “nổi loạn” và tấn công tuyến giáp, gây viêm.
Quá trình này tương tự như những gì xảy ra trong bệnh Hashimoto, một loại viêm tuyến giáp tự miễn phổ biến.
Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu nguyên nhân khiến các kháng thể tấn công tuyến giáp sau khi mang thai. Một giả thuyết phổ biến cho rằng bạn dễ được chẩn đoán mắc bệnh hơn nếu bạn có một tình trạng tự miễn tiềm ẩn (mà bạn không biết) trước khi mang thai. Một tình trạng tự miễn xảy ra khi các kháng thể tấn công các tế bào và mô khỏe mạnh của cơ thể.
Các yếu tố rủi ro?
Bạn có nhiều khả năng phát triển viêm tuyến giáp sau sinh nếu:
- Đã từng bị viêm tuyến giáp sau sinh trước đây.
- Mắc tiểu đường loại 1 (một loại bệnh tự miễn).
- Có tiền sử cá nhân hoặc gia đình mắc bệnh tuyến giáp.
- Có kháng thể kháng tuyến giáp trước khi mang thai (bạn có thể không biết vì không có triệu chứng).
Chẩn đoán và Xét nghiệm
Chẩn đoán viêm tuyến giáp sau sinh như thế nào?
Bác sĩ sẽ tiến hành khám sức khỏe và hỏi về các triệu chứng của bạn. Sau đó, bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hormone tuyến giáp (T3, T4 hoặc TSH) trong máu. Xét nghiệm máu thường đủ để chẩn đoán viêm tuyến giáp sau sinh và giúp loại trừ các chẩn đoán tương tự, chẳng hạn như bệnh Graves.
Bệnh Graves là một tình trạng kéo dài suốt đời gây ra các triệu chứng tương tự như viêm tuyến giáp sau sinh.
Quản lý và Điều trị
Điều trị viêm tuyến giáp sau sinh như thế nào?
Hầu hết phụ nữ có triệu chứng nhẹ và không cần điều trị trừ khi các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn. Nếu các triệu chứng của bạn nghiêm trọng, bạn sẽ cần dùng thuốc theo toa. Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn đang cho con bú. Bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc an toàn cho bạn và em bé.
Việc điều trị phụ thuộc vào việc bạn đang trải qua cường giáp hay suy giáp.
- Cường giáp: Các loại thuốc có thể được sử dụng bao gồm corticosteroid, chẳng hạn như prednisone, và thuốc chẹn beta. Corticosteroid giúp giảm viêm. Thuốc chẹn beta ngăn chặn tác động của hormone tuyến giáp, giúp giảm các triệu chứng.
- Suy giáp: Bạn có thể cần liệu pháp thay thế hormone tuyến giáp. Phương pháp điều trị này thường kéo dài từ nửa năm đến một năm. Bạn có thể giảm dần liều lượng thuốc khi chức năng tuyến giáp trở lại bình thường.
Bác sĩ sẽ theo dõi nồng độ hormone tuyến giáp của bạn trong quá trình điều trị.
Triển vọng / Tiên lượng
Đây có phải là một tình trạng vĩnh viễn?
Suy giáp sau sinh thường là tạm thời. Khoảng 70% đến 80% những người mắc bệnh cuối cùng không còn cần dùng thuốc nữa vì tuyến giáp của họ bắt đầu sản xuất hormone ở mức bình thường trở lại. 20% đến 30% còn lại vẫn ở trong giai đoạn suy giáp và cần liệu pháp thay thế hormone lâu dài.
Suy giáp sau sinh cũng làm tăng khả năng bạn phát triển các vấn đề về tuyến giáp trong tương lai, bao gồm suy giáp hoặc phì đại tuyến giáp (bướu cổ). Ngay cả khi chức năng tuyến giáp của bạn trở lại bình thường, bác sĩ có thể vẫn cần theo dõi tuyến giáp của bạn.
Mất bao lâu để phục hồi sau viêm tuyến giáp sau sinh?
Viêm tuyến giáp sau sinh thường kéo dài từ một năm đến một năm rưỡi. Thông thường, trong vòng 12 đến 18 tháng kể từ khi bạn nhận thấy các triệu chứng đầu tiên, chức năng tuyến giáp của bạn sẽ trở lại bình thường và bạn sẽ không còn cần dùng thuốc nữa.
Tôi có thể mang thai lại sau khi bị viêm tuyến giáp sau sinh không?
Chắc chắn rồi. Nhiều phụ nữ vẫn có thai kỳ khỏe mạnh sau khi bị viêm tuyến giáp sau sinh. Tuy nhiên, điều quan trọng là bạn phải nói với bác sĩ về tiền sử bệnh này nếu bạn đang có kế hoạch mang thai. Khoảng 20% những người có tiền sử viêm tuyến giáp sau sinh phát triển bệnh này trong những lần mang thai sau.
Bác sĩ có thể theo dõi nồng độ hormone tuyến giáp của bạn để giúp bạn có một thai kỳ khỏe mạnh.
Sống chung với bệnh
Những câu hỏi nào tôi nên hỏi bác sĩ?
Các câu hỏi bạn có thể hỏi bác sĩ bao gồm:
- Tôi có mắc bệnh tuyến giáp hoặc tự miễn tiềm ẩn nào không?
- Bác sĩ đề nghị phương pháp điều trị nào?
- Những loại thuốc nào an toàn nhất để sử dụng khi tôi đang cho con bú?
- Khi nào thì an toàn để giảm liều lượng thuốc tuyến giáp của tôi?
- Tôi cần lịch tái khám như thế nào để theo dõi tình trạng bệnh của mình?
- Tôi nên tìm kiếm những triệu chứng nào để cảnh báo tôi về một vấn đề mới về tuyến giáp?
Lời khuyên từ chuyên gia
Nhiều người có các triệu chứng viêm tuyến giáp sau sinh trì hoãn việc đi khám bác sĩ vì họ cho rằng những thay đổi này là một phần bình thường của quá trình phục hồi sau sinh. Việc chăm sóc trẻ sơ sinh có thể gây ra những thay đổi có thể giống với các triệu chứng suy giáp, như mệt mỏi và đau cơ. Nhưng đừng cho rằng bạn phải cố gắng vượt qua những triệu chứng không cải thiện. Vấn đề có thể là do tuyến giáp của bạn. Một xét nghiệm máu đơn giản thường là tất cả những gì cần thiết để bạn biết chắc chắn. Có những loại thuốc có thể giúp bạn cảm thấy khỏe hơn và có khả năng kiểm soát cuộc sống với một em bé mới tốt hơn.
